Ancak konuya dair yapılan resmi değerlendirmelerde, memurun bu tür faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerin ticari kazanç değil, telif geliri kapsamında değerlendirilmesi gerektiği yönünde açık ifadelere yer veriliyor.
Sanat Eserinden Gelir Elde Etmek Ticaret Sayılmıyor
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 28. maddesi, memurların ticari kazanç getirici faaliyetlerde bulunmasını açıkça yasaklıyor. Ancak aynı düzenleme, telif hakkına dayalı gelirlerin kapsam dışında değerlendirilebileceğine dair uygulamada geniş bir yoruma izin veriyor.
Buna göre; memurun kendi özgün üretimi olan resim, heykel gibi eserleri belirli şartlar altında satması veya sergilemesi durumunda bu faaliyet ticari kazanç olarak değil, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında telif geliri olarak ele alınıyor.
Yasal Dayanak Ne Diyor?
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre bir kişinin tacir sayılabilmesi için ticari işletme açmış olması, faaliyetlerini ilan etmesi veya fiilen bu işletmeyi işletmesi gerekiyor. Öte yandan, esnaf tanımı da gelirin büyük kısmının bedeni çalışmaya dayandığı faaliyetler için yapılıyor.
Ancak fikir ve sanat ürünleri kapsamında hazırlanan eserlerin satışından elde edilen kazanç bu tanımların dışında tutuluyor. 5846 sayılı Kanun, eser sahibinin yaratıcılığını taşıyan ürünleri üzerindeki mali ve manevi hakları koruma altına alırken, bu eserlerden doğan gelirleri “telif hakkı” olarak tanımlıyor.
Telif Geliri Şartı: Kendi Adına ve Sosyal Güvenlik İlişkisi Kurulmadan
Resmî değerlendirmelere göre, memurun sanat eseri üretimi;
• Kendi nam ve hesabına yapılmalı,
• Mesai saatleri dışında gerçekleştirilmiş olmalı,
• İşçi-işveren ilişkisi doğuracak bir duruma neden olmamalı.
Bu kriterlerin sağlanması halinde, elde edilen gelir ticari kazanç değil, telif ücreti olarak kabul ediliyor. Ancak sanat ürünlerinin bir işletme veya firma için ücret karşılığı icrası halinde durum farklılaşıyor ve gelir ticari kazanç kapsamına giriyor.
Bakanlıktan Resmî Görüş: Telif Kazançtır, Ticari Faaliyet Değil
Konuya dair İçişleri Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü’nün 7 Temmuz 2025 tarihli (E-53773008-622.02-12932700) görüş yazısında da bu hususlar açıkça ifade edildi. Söz konusu yazıda, sanat eserlerinden elde edilen gelirlerin telif hakkı niteliğinde olduğu, memurun bu tür üretim faaliyetinin, kanunda yasaklanan ticari faaliyete girmediği belirtildi.
Sonuç: Sanat Özgür, Yeter ki Kurallara Uygun Olsun
Sanatçı yönü olan memurlar, serbest meslek faaliyeti kurmadan, iş yeri açmadan ve yalnızca kendi üretimini temel alarak eserlerini kamuya sunabilir. Bu faaliyet, belirli sınırlar içerisinde yürütüldüğünde herhangi bir hukuki engel teşkil etmezken, telif geliri elde etmek de mümkün olduğu mütalaa edilmektedir.
