Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru üzerine vermiş olduğu, 07.02.2017 tarih ve 2015/4812 sayılı kararında belirtmiş olduğu; ... açıkta iken göreve iade edilen memura, mali haklarının faiziyle beraber ödenmemesinin mülkiyet hakkının ihlali olduğu yönündeki değerlendirmesi uyarınca başvurana geçmişe yönelik mali hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği görülmektedir.
Somut olayda, başvuranı kazanılmış hak aylık derecesinden zamanında yararlandırmayan idarenin hizmet kusuru açık olup; başvuranın, başvuru konusu işlem nedeniyle uğradığı zararın, hizmeti kusurlu işleten idarece tazmini gerekmektedir. Başvuran başvuru konusu işlem nedeniyle alamadığı geçmiş farkları tutarı kadar zarara uğramış, bu zarar idarece kişiye ödenmiştir. Ancak başvuranın zararını anılan tutarla sınırlı saymaya olanak bulunmamaktadır. Söz konusu maaş farkını süresinde alamaması nedeniyle de başvuranın zarara uğradığı açıktır. Anılan zararın, istemi doğrultusunda kişiye yasal faiz ödenerek giderilmesi gerekmektedir.
Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; İdarenin kişiye 2022 yılına ait Temmuz, Ağustos ve Eylül ayı farklarını ödediği ancak tesis etmiş olduğu idari işlem nedeniyle kendi iradesi dışında ücreti zamanında ödenmemiş olan başvurana, ödemesi yapılan ücretlerin faizinin de ödenmesi gerektiği, bunun aksi yönünde tesis edilen idari işlemin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı değerlendirilmiştir.
T.C. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)
SAYI: 2023/5122-S.23.8361 - BAŞVURU NO : 2022/16057
KARAR TARİHİ : 17/04/2023
TAVSİYE KARARI
BAŞVURUYA KONU İDARE : İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
BAŞVURUNUN KONUSU : Faiz talebi hk.
BAŞVURU TARİHİ : 02/11/2022
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Başvuran, başvurusunda özetle; Yaklaşık 15-16 senelik memuriyet hayatı olmasına rağmen maaş bordrosunu kontrol ettiğinde kıdem ay / yıl hanesinde yazan tarihlerin olması gerekenden çok daha az olduğunu ve bu nedenle maaşının düşük yatırıldığını bu durumu Kurumuna 26/09/2022 E- - sayılı ve barkod numaralı dilekçe ile ilettiğini başvurusunda öncelikle hizmet yılının düzeltilmesini, akabinde de hizmet birleştirmesinin yapılmasını talep ettiğini bu kapsamda hizmet birleştirmesi yapılırken, 22/09/2020 tarihinden itibaren kıdem aylığı ücretinin geriye dönük olarak yasal faizi ile beraber ödenmesi yönündeki talebine cevap verilmediğini belirterek, ücretsiz izinden döndüğü tarih olan 21/07/2022 itibariyle tüm eksik yatırılan ödemelerin yasal faizi ile tarafına ödenmesini talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Başvuruya konu iddia hakkında istenen bilgi ve belge talep yazımıza istinaden İstanbul Valiliği tarafından gönderilen cevabi yazı ve eklerinde özetle;
2.1. Başvuranın, Acil Sağlık Hizmetleri Başkanlığı İl Ambulans Komuta Kontrol Merkezi kadrosunda çalıştığı, hizmet süresi hakkındaki dilekçesine istinaden ÇKYS kayıtlarında yapılan inceleme neticesinde 30/08/2008 - 29/09/2022 tarihleri arasında ücretsiz izin düşülerek 13 yıl 2 ay 24 günlük hizmetine askeri öğrencilikte geçen 1 yıl 11 ay 21 günün eklenerek toplam 15 yıl 2 ay 22 gün hizmetinin mevcut olduğu, maaş bordrosundaki hizmet yılının güncellendiği, 2020 yılı Eylül ayı ile 2021 yılı Ekim ayı ve 2022 yılı Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarına ait fark ödemelerinin kişiye yapıldığı,
2.2. Başvuran hakkında yapılan incelemede, Sağlık Bakanlığı ile yapılan yazışmalar ve görüşmeler neticesinde derece/kademesinde herhangi bir hata olmadığının anlaşıldığı ifade edilmektedir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
3.Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının,
3.1.“Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinde; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri inceler.”,
3.2. “Yargı yolu” başlıklı 125 inci maddesinde; “...İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.”,
4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.” düzenlemeleri yer almaktadır.
IV. KAMU DENETÇİSİ SADETTİN KALKAN’IN KAMU BAŞDENETÇİSİ'NE ÖNERİSİ
5.Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvuranın talebine ilişkin tavsiye karar önerisi, Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
6. Başvuran özetle, hizmet birleştirmesi yapılırken, 22/09/2020 tarihinden itibaren kıdem aylığı ücretinin geriye dönük olarak yasal faizi ile beraber ödenmesi yönündeki talebine cevap verilmediğini belirterek, ücretsiz izinden döndüğü tarih olan 21/07/2022 itibariyle tüm eksik yatırılan ödemelerin yasal faizi ile tarafına ödenmesini talep etmektedir.
7. Bilindiği gibi Hukuk devletinin gereklerinden biri de idarenin hukukla bağlı olması ve hukuka aykırı işlem ve eylemlerinden dolayı kişilere verdiği zararların tazmini olup, Anayasanın 125 inci maddesinde de İdarenin, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu açıkça hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda başvuranın, kendi iradesi dışında hizmet yılının eksik hesaplandığı dikkate alındığında, İdarenin işlemi nedeniyle oluşan külfetin başvurana yükletilemeyeceği açıktır.
8. Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru üzerine vermiş olduğu, 07.02.2017 tarih ve 2015/4812 sayılı kararında belirtmiş olduğu; ... açıkta iken göreve iade edilen memura, mali haklarının faiziyle beraber ödenmemesinin mülkiyet hakkının ihlali olduğu yönündeki değerlendirmesi uyarınca başvurana geçmişe yönelik mali hakların yasal faiziyle birlikte ödenmesi gerektiği görülmektedir.
9. Somut olayda, başvuranı kazanılmış hak aylık derecesinden zamanında yararlandırmayan idarenin hizmet kusuru açık olup; başvuranın, başvuru konusu işlem nedeniyle uğradığı zararın, hizmeti kusurlu işleten idarece tazmini gerekmektedir. Başvuran başvuru konusu işlem nedeniyle alamadığı geçmiş farkları tutarı kadar zarara uğramış, bu zarar idarece kişiye ödenmiştir. Ancak başvuranın zararını anılan tutarla sınırlı saymaya olanak bulunmamaktadır. Söz konusu maaş farkını süresinde alamaması nedeniyle de başvuranın zarara uğradığı açıktır. Anılan zararın, istemi doğrultusunda kişiye yasal faiz ödenerek giderilmesi gerekmektedir.
10. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; İdarenin kişiye 2022 yılına ait Temmuz, Ağustos ve Eylül ayı farklarını ödediği ancak tesis etmiş olduğu idari işlem nedeniyle kendi iradesi dışında ücreti zamanında ödenmemiş olan başvurana, ödemesi yapılan ücretlerin faizinin de ödenmesi gerektiği, bunun aksi yönünde tesis edilen idari işlemin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı değerlendirilmiştir.
8. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
11. İyi yönetim ilkelerine, 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İyi yönetim ilkeleri" başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiştir. Bu ilkelere göre yapılan değerlendirmede, başvurana idarece verilen cevabi yazıda hangi sürede hangi mercilere başvurabileceği bilgisinin verilmediği görülmüş olup, ilgili İdarenin "Karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi" ilkesine uymadığı tespit edilmiştir. İdarenin bundan sonra bahse konu ilkelere uygun davranması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA
12. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup İstanbul İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN KABULÜNE;
Başvurana ödemesi yapılan ücretlerin faizinin de ödenmesi gerektiği hususunda İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNE TAVSİYEDE BULUNULMASINA,
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca; idare tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,
Kararın BAŞVURANA ve İSTANBUL İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNE TEBLİĞİNE;
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.
