Merhaba sevgili okurlarımız, bugün sizlere işçilerin merak ettiği bir konu olan yıllık izin süreleri hakkında bilgi vereceğiz. Yıllık izin, işçilerin çalışma hayatının zorluklarından bir süre uzaklaşarak dinlenmelerini ve ailelerine vakit ayırmalarını sağlayan önemli bir haktır. Bu hak, anayasamızda ve iş kanunumuzda güvence altına alınmıştır. Peki, işçiler yıllık izin hakkını ne zaman kazanır? Yıllık izin süreleri ne kadardır? Yıllık izin ücreti nasıl hesaplanır? Yıllık izin süresi sonraki yıla devreder mi? Bu ve benzeri soruların cevaplarını yazımızda bulabilirsiniz.

Yıllık izin süreleri şu şekildedir:

- Bir yıldan fazla ama beş yıldan az çalışanlar için 14 gün

- Beş yıldan fazla ama 15 yıldan az çalışanlar için 20 gün

- 15 yıldan fazla çalışanlar için 26 gün

Ayrıca, 18 yaşından küçük ve 50 yaşından büyük işçiler için yıllık izin süresi en az 20 gündür.

Yıllık izin hakkından vazgeçilemez ve işveren tarafından ödenmelidir. Yıllık izin süresi sonraki yıla devredilebilir ancak zaman aşımına uğrayabilir. Yıllık izin hükümlerine aykırı davranan işverenlere idari para cezası uygulanabilir.

Yıllık İzin Hakkını Ne Zaman Kazanılır?

İş kanunumuza göre, işçiler yıllık izin hakkını kazanmak için aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmış olmalıdır. Bu bir yıl içinde deneme süresi de dahildir. Örneğin, 1 Ocak 2022 tarihinde işe başlayan bir işçi, 31 Aralık 2022 tarihinde bir yılını tamamlamış olur ve 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren yıllık izin kullanmaya hak kazanır.

Yıllık İzin Süreleri Ne Kadardır?

İşçilerin yıllık izin süreleri, işyerinde çalıştıkları süreye göre belirlenir. İş kanunumuzda belirtilen asgari yıllık izin süreleri şöyledir:

- Bir yıldan fazla beş yıldan az çalışanların izin süresi 14 gündür.

- Beş yıldan fazla on beş yıldan az çalışanların izin süresi 20 gündür.

- On beş yıl ve daha fazla çalışanların izin süresi 26 gündür.

Bu süreler asgari olup, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile daha uzun süreler belirlenebilir. Ancak daha kısa süreler belirlenemez.

Ayrıca, yaşa göre de bazı özel durumlar vardır. On sekiz yaşından küçük veya elli yaşından büyük olan işçilere verilecek yıllık izin süresi 20 günden az olamaz. Maden veya yeraltında çalışan işçilere ise verilecek yıllık izin süresi 18 günden az olamaz.

Yıllık İzin Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Yıllık izin ücreti, işçinin izne ayrıldığı tarihteki ücretidir. Bu ücret, işçinin aldığı maaşın yanında prim, ikramiye, komisyon gibi ek ödemeleri de içerir. Yani işçinin son bir yıl içinde aldığı tüm ücretlerin ortalaması alınarak hesaplanır.

Yıllık izin ücreti, işveren tarafından peşin olarak ödenmelidir. İşveren, bu ücreti ödemeden işçiyi izne çıkaramaz. Ayrıca, yıllık izin ücreti, işçinin normal ücretinden kesinti yapılarak ödenemez.

Yıllık İzin Süresi Sonraki Yıla Devreder Mi?

Yıllık izin süresi, işçinin talebi ve işverenin onayı ile sonraki yıla devredilebilir. Ancak, bu devir işlemi en fazla bir yıl için geçerlidir. Yani, işçi bir yıl içinde kullanmadığı iznini bir sonraki yıla aktarabilir, ancak bir sonraki yıl da kullanmazsa iznini kaybeder.

Yıllık izin süresinin devredilmesi, işçinin rızası olmadan yapılamaz. İşveren, işçiyi zorla izne çıkaramaz veya izne çıkmasını engelleyemez. İşçinin izne çıkması için uygun zaman ve koşullar sağlanmalıdır.

Yıllık İzin Süreleri 2023!

İşte sizlere işçilerin yıllık izin süreleri hakkında bilgi verdik. Umarız yazımız sizlere faydalı olmuştur. Yıllık izin hakkınızı iyi değerlendirin ve dinlenerek çalışma hayatına devam edin. Sağlıklı ve mutlu günler dileriz.

4857 Sayılı İş Kanunu’na Tabi Yıllık Ücretli İznin Uygulanması

Yıllık ücretli izinler, işveren tarafından bölünemez. Kanunda öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir. Tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir. İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. İzin süreleri hesaplanırken buna dikkat edilmelidir.

Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır. Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği hâlde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır. Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla, alt işveren ise tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür.

4857 sayılı İş Kanunu’na Tabi Olanların Yıllık Ücretsiz İzin

Kanunun 74. maddesinde ele alınmıştır. Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır. Kullanılan doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması halinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.

Öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir. Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz. İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır. Bu hükümler, iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçi için uygulanır.

Yıllık ücretli izne ne zaman hak kazanılabilir?

İşe başlanılan tarihten itibaren, deneme süresi de dâhil en az bir yıl çalışılması halinde yıllık ücretli izne hak kazanılır. Ancak ardı ardına ya da farklı tarihlerde aynı işverene ait değişik işyerlerinde çalışılmış ise, yıllık izne hak kazanılması için gerekli olan bir yıllık süreyi hesaplarken bu işyerlerinde geçen hizmet sürelerinin toplanması gereklidir. Örneğin önce A işverenine ait X işyerinde 4 ay, sonra da yine A işverenine ait Y işyerinde 8 ay çalışılmış ise, her iki hizmet süresi toplanacağından, Y işyerindeki 8 aylık çalışma yıllık izne hak kazanmak için yeterli olacaktır.

Yıllık izin süresi nasıl hesaplanır?

Yıllık izin süresi, işyerindeki kıdeme göre hesaplanır. Eğer işçinin işyerinde bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dâhil) hizmeti varsa yıllık izin süresi 14 günden; beş yıldan fazla on beş yıldan az hizmeti varsa 20 günden; on beş yıl ve daha fazla hizmeti varsa 26 günden az olamaz. Yer altı işlerinde çalışan işçiler için bu süreler dörder gün arttırılarak uygulanır. Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.

Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) hizmeti olanlar, ancak beş yıllık hizmet sürelerini doldurduktan sonra hak kazandıkları yıllık izinlerini 20 gün üzerinden kullanabilirler. Örneğin 01.02.2004 tarihinde işe girmiş olan bir işçi, 01.02.2005’de 1. hizmet yılını, 01.02.2006’da 2.’sini, 01.02.2007’de 3.’sünü, 01.02.2008’de 4.’sünü ve 01.02.2009’da 5. hizmet yılını doldurmuş olacaktır. Söz konusu işçi 5 yıllık hizmet süresini doldurduktan sonra 01.02.2010 tarihinde hak kazanacağı yıllık iznini 20 gün üzerinden kullanabilecektir. Kanunda öngörülen yıllık izin süreleri asgari süreler olup, işverenle imzalanacak hizmet akti ya da işyerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesi ile yıllık izin sürelerinin daha uzun belirlenmesi mümkündür.

Yıllık izin süreleri ile ilgili belirli yaş gruplarına yönelik özel bir düzenleme var mıdır?

Yıllık izin süreleri ile ilgili belirli yaş gruplarına yönelik özel bir düzenleme bulunmaktadır. 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık izin süresi en az 20 gün olmalıdır. Bunun anlamı; örneğin 16 yaşında bir işçi, hizmet süresi beş yıldan az dahi olsa, 18 yaşına gelinceye kadar, her yıl için yıllık izinlerini 14 gün olarak değil 20 gün üzerinden kullanacaktır.

Hafta tatili günleri yıllık izin süresine dahil midir?

İş Kanunu’nda belirtilen 14, 20 ve 26 günlük yıllık izin sürelerine hafta tatilleri dâhil edilmemiştir. Yıllık izinler kullanılırken, izin süresine rastlayan hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil günlerinin bu sürelere ilave edilmesi gereklidir. Örneğin 14 günlük yıllık izne ayrılan bir işçi, bu süreye 2 gün de hafta tatili rastlayacağından, fiilen 16 gün yıllık izin kullanacaktır.

Yıllık izin bölünerek kullanılabilir mi?

Yıllık izin bölünerek kullanılabilir; işverenle bu hususta anlaşılması halinde yıllık izin sınır olmaksızın bölünerek kullanılabilir. Ancak böyle bir durumda izinlerin bir parçasının 10 günden az olmaması gereklidir.

İşyerinden ayrılma halinde kullanılmayan yıllık izin hakları yanar mı?

İşyerinden ayrılma halinde kullanılmayan yıllık izin hakları yanmaz. Hizmet akdinin herhangi bir sebeple son bulması halinde, kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin, hizmet akdinin son bulduğu tarihteki ücret üzerinden işçiye ödenmesi gereklidir.