Orta Vadeli Program'a göre, yıl sonu enflasyonun yüzde 65 olarak tahmin edilmesi, maaş zamları ve kıdem tazminatlarının hesaplarını etkiliyor. Özellikle SSK ve Bağ-Kur emeklileri için ölçü olan 6 aylık enflasyon yüzde 37'nin üzerine çıkarken, memurlar ve memur emeklileri için ise yüzde 49,50 oranında bir artış beklentisi ortaya çıkıyor.
Bu artışlar, memur maaş katsayısına da yansıyarak sosyal ödemeleri etkiliyor. Memurların maaşlarının yanı sıra kıdem tazminatları da Orta Vadeli Program çerçevesinde yeniden hesaplanacak. Bu değişiklikler, memur kesiminin maddi durumunu ve geleceğini yakından etkiliyor.
Orta Vadeli Program çerçevesindeki bu gelişmeler, memurlar ve kamu emeklileri için önemli bir konu haline gelirken, gelecekteki maaş zamları ve kıdem tazminatları konusunda da dikkatle izlenmeye devam edecek. Özellikle enflasyonun bu tahminler doğrultusunda seyretmesi, memur maaşları ve tazminatlarının ne yönde değişeceğini belirleyecek önemli bir etken olacak.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI YÜKSELİYOR
Yine bu oran kıdem tazminatı tavanını da yükseltiyor. Memurların Ocak toplu sözleşme zammı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'nun kararıyla yüzde 15 olarak belirlenirken, enflasyon farkı da Orta Vadeli Program'da yer alan yüzde 65'lik 2023 yılı TÜFE tahminiyle ortaya çıktı.
Bu tahmin, memurların enflasyon farkının yüzde 29,96 olacağını, yüzde 15'lik Ocak ayı zam oranının bununla yüzde 49,46'yı bulacağını gösterdi.
NASIL HESAPLANACAK?
Memur maaşlarına yapılacak artış oranı aynen kıdem tazminatı tavanına da yansıtılıyor. Kıdem tazminatı tavanı geçtiğimiz Temmuz ayında yüzde 17,55 artışla 23 bin 489 lira 83 kuruşa çıkarılmıştı.
Bu kapsamda bu yılın ikinci yarısında işten ayrılan çalışanlara çalıştığı her yıl için en çok 23 bin 489 lira tazminat ödeniyor.
Giydirilmiş brüt kazancı bu tutarın altında olanlara kendi maaşı, üstünde olanlara ise bu tavan tutarıyla hesaplanan tazminat veriliyor.
Tazminat tavanı, Ocak ayında da yeni memur maaş katsayısıyla yükselecek. Brüt ücreti 23 bin 489 liranın üzerinde olan işçiler bu artıştan etkilenecek. Memur maaş katsayısındaki artış yüzde 49.46 olursa yeni tavan 35 bin 108 liraya ulaşacak.
Örneğin, brüt ücreti 35 bin lira olan ve 10 yıl hizmeti bulunan bir işçi bu yıl sonunda işten ayrılırsa 234 bin 898 lira kıdem tazminatı alabilecek.
Aynı çalışan 1 Ocak'tan itibaren ayrıldığında bu formüllere göre kendi maaşı üzerinden yani 350 bin lira tazminat alabilecek.
Taban kıdem tazminatı ise asgari ücret ile belirleniyor. Ocak ayında yapılacak asgari ücret artışı en az alınacak kıdem tazminatını da belirliyor. Brüt asgari ücret burada hesaplamalarda kullanılıyor.
NASIL UYGULANIYOR?
-İşverenler tavanı uygulamak zorunda değil. İstenirse tavan aşılarak tazminat ödemesi yapılabilir. Ancak burada tavanı aşan kısım için gelir vergisi ödenir.
-Kıdem tazminatı her yıl için son 30 günlük giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanır.
-Tazminat hesabına yemek, kıyafet parası, görev tazminatı, ikramiye gibi yıl içinde yapılan düzenli ödemeler de eklenir.
-İşyerinde bulunulan bir tam yılı aşan süreler de hesaplamaya dahil edilir.
-Tazminattan sadece damga vergisi kesilir.
-Tazminat tek seferde ve nakit olarak ödenir, taksit yapılmaz.
ASGARİ ÜCRETE DE ETKİ EDER
Orta Vadeli Programda yer alan 2023 yıl sonu enflasyon oranı ve 2024 yılı enflasyon öngörüsü Aralık ayında toplanacak olan Asgari Ücret Komisyonu için de bir referans olarak alınıyor.
Bugüne kadar yapılan asgari ücret artışlarına bakıldığında gerçekleşen enflasyonun üzerinde zam yapıldığı görülüyor. Bu yıl da yine yüzde 65 yıl sonu enflasyonu asgari ücret artışlarını da etkileyecek.
Faruk Erdem
