Üç vardiya çalışan kurumlarda bu madde hükmünün nasıl uygulanacağı konusunda kurumunuz mutemediyle irtibata geçiniz.

Gece farkı ücreti hesaplama

Sürekli işçilerin Toplu sözleşme protokolünün 23. maddesine binaen gece çalışmalarının karşılığı %35 fazla olarak ödenmektedir. Yani; işçinin günlük yevmiye ücreti: 725,00 TL'dir. (2023 Ocak ayından itibaren geçerlidir.) Bu ücrete hesap edilen gece farkı; Kanuna göre çalışma saatlerinin ücreti hesaplanırken mevcut brüt günlük yevmiye 7,5'a bölünerek bulunur.

Gece farkı ücreti ne kadar?

725,00 TL / 7,5 Saat = 96,67 TL sürekli işçinin 1 saatlik brüt ücret yevmiyesidir. (BRÜT)

Şimdi bunun %35 gece farkını bulacağız

96,67 TL X 0,35 = 33,83 TL ki 1 saatlik ücretin brüt %35 fazlasıdır.

Sözleşme hükmünde akşam saat 20:00 ile sabah 06:00 saatleri arası (10 saat) gece çalışması sayılır deniyor. Bu hüküm hem İş kanunu'nda hem de toplu sözleşmede aynıdır. Yine toplu sözleşmenin 23 maddesinin (c) bendinde" çalışma süresinin yarısından çoğu gece dönemine rastlayan bir postanın çalışması gece çalışması sayılır"denmektedir. Yani bu demektir ki yarısından çoğu gece saatine denk gelen (20:00-06:00) çalışmanın tamamının gece çalışması olarak sayılabileceğini söylemektedir.

İş kanununda çalışma saati toplamda 12 saattir. Bu 12 saatin bir saatini yemek paydosuna çıktığımızda ki yine iş kanununda bir saat yemek paydosu mesai saatinden sayılmamaktadır. Dolayısıyla çalışma saati iş kanununda 11 saat üzerinden baz alınmaktadır. Ancak işçinin gece hakları hesaplanırken 11,5 saatten hesaplanması gerektir. Nedeni ise; yine toplu sözleşmenin ilgili maddesidir. 

Gece farkı ücreti nedir?

20.Maddesi çalışma süreleri ve ara dinlenmesi

Toplu sözleşmenin 20. maddesinin 3. fıkrası "aşağıda gösterilen veya benzeri haller günlük çalışma suresinden sayılır"hükmüne binaen bu maddenin(d) bendinde belirttiği üzere"vardiya sistemi uygulanan yerlerde işin ortalama bir zamanında verilen 30 dakikalık yemek izni" olarak kabul edilmiştir. 

1 saatlik gece zammı ücret örneği 

725 ÷7.5 (günlük çalışma  saati)
=96.67 TL ( 1 saatlik  brüt   ücreti)
96.67 % 8 = 7.68  TL ( 1 saatlik gece çalışması brüt ücreti)

7.68 TL den, %14 SGK + %1 İşsizlik Payı + 0.00759 damga vergisi ve vergi matrahı durumuna göre  %15 - %20 -%27 gelir vergisi kesilir.

%15 Vergiye göre 1 saatlik gece çalışma zammı = 5,49 TL (net) 
%20 Vergiye göre 1 saatlik gece çalışma zammı = 5,16 TL (net) 
%27 Vergiye göre 1 saatlik gece çalışma zammı = 4,71 TL (net) 

Bu madde şu anlama gelir: 12 saat çalışma üzerinden kullanılan 1 saat yemek paydosunun yarım saati çalışma saatinden sayılır.

Şimdi burada çalışma saati gündüz ve gece vardiyası gün başına 11,5 saate çıkmış demektir. Dolayısıyla gece hakları hesaplanırken 12 saat sistemine göre hesap edildiğinde Kurumunuz maaş mutemetliğinin işçiye gece farklarını öderken her bir nöbeti için çalışılan gece saatini 11,5 saat olarak baz alması gerekmektedir. 

Hesaplamaya yeniden dönecek olursak; Yukarıda bir saatlik % 35 farkın tutarını bulmuştuk. Şimdi burada işlemi tamamlayabiliriz.

Gece çalışma ücreti nasıl hesaplanır?

5,16 TL X 12 saat = 61,92 TL  Bu ücret işçinin bir gece nöbeti çalışması karşılığındaki gece farkı çalışma BRÜT ücretidir.  61,92 TL tutarını bir ay boyunca kaç tane gece nöbeti tutulmuş ise bu sayı ile çarpacaksınız. Ortaya çıkan rakam işçinin maaşına net olarak yansıyacak olan aylık %35 gece farkıdır. 

Gece Çalışması  zammı için  nöbet  saatlerinin  (yarısından  fazlası) gece çalışmasına (20:00/06:00) denk gelmesi gerekir, gece zammı maddesi o günkü çalışma saatlerinin tamamına zamlı ücret uygulanır.

Örneğin 20/08 çalışma yapan işçi arkadaş gece dönemi olan  ( 20/06) 10  saat arasına değil , nöbet saatlerinin tamamına yani (20/08 ) 12 saat çalışmanın tamamına ödenir.

% 20 vergilendirme ile 5,6 X 12= 61.92 TL net gece zammı almış olacaktır.

Bir diğer önemli konuda...

Yine bu hükümle ilintili olarak haftalık çalışma saatinizin (45 saat) dışında fazladan mesai olarak geldiğiniz gece nöbet mesailerinin aynı şekilde 11,5 saat üzerinden hesap edilmesi gerekmektedir. Çünkü gece farkı maaşımız da çok önemli bir denge unsurudur ve bundan dolayı yapılan toplu sözleşmenin en iyi maddelerinden bir tanesidir.

Lütfen bu konuya hassasiyet gösterin.. Çalışma düzeninize göre (3 vardiya - 2 vardiya) kurum temsilcilerininizle bu durumu istişare ederek bu hakkınızı mutlaka ama mutlaka takip etmelerini kurum temsilcilerinizden isteyiniz

Hatırlatma...

Gece çalışmasinda, çalışma süresinin yarıdan fazlası gece ( 20 - 06 ) süresi arasında ki saatler değildir. Çalışma süresinin tamamı gece çalışması olarak hesap edilmesi gerekmektedir. Gece zammı olan işyerlerinde, Örneğin 20/08 nöbete gelen işçinin gece çalışma hesabı 20-06 arası değil 20/08 olan çalışma süresinin tamami gece çalışmasi olarak hesap edilmesi gerekmektedir. Bununla ilgili Yargıtay Kararı için tıklayınız.