Öncelikle belirtmek gerekir ki, EYT kapsamında olabilmek için 8 Eylül 1999 tarihinden önce SSK, Bağ-Kur veya devlet memuru olarak hizmeti olması gerekmektedir. Herhangi bir statüde çalışmaya başladığı tarih 9 Eylül 1999 ve sonrası olan bir devlet memurunun, sigortalılık başlangıç tarihini 8 Eylül 1999 öncesine çekmek için borçlanma yapması, bu kişinin EYT kapsamında olduğu anlamına gelmemektedir. Özetle, 8 Eylül 1999 tarihinden önce mutlaka bir şekilde sigortalı olarak çalışmış olunması gerekmektedir.
Yani Enver Ö. gibi bir kişi, 8 Eylül 1999 tarihinden önce SSK hizmeti bulunduğu için EYT kapsamında değerlendirilebilir. Ancak, sadece devlet memuru olarak Mayıs 2008'de göreve başlamış olması EYT'li olduğu anlamına gelmez. 8 Eylül 1999 öncesi SSK hizmeti olması, bu konuda belirleyici bir faktördür.
Devlet memurları için EYT kapsamında emekli aylığına hak kazanma ve aylıkların hesaplanması da genel koşullara tabidir. Ancak, temel şart bu tarih sınırlamasıdır.
Devlet memurları ve EYT konusu hakkında daha fazla bilgi almak için resmi kaynaklardan ve uzman görüşlerinden yararlanmanız önemlidir.
Buna göre devlet memurunun 8 Eylül 1999 öncesi SSK veya Bağ-Kur kapsamında hizmeti bulunması ve ilk defa devlet memuru olduğu 30/4/2008 tarihinden sonra (1/5/2008 tarihinden itibaren) olması halinde bu devlet memurları;
- EYT kapsamında sayılıyorlar.
- Emekli aylığına hak kazanma koşulları (yaş koşulu aranmaksızın erkeklerde 9 bin gün, kadınlarda 7 bin 200 gününün bulunması) ve emekli aylığının hesaplanması yönünden 5434 sayılı kanun hükümlerine tabiler.
- Devlet memurluğuna başlama tarihi 15/10/2008 sonrası ise emekli aylığına hak kazanma koşulları yönünden 5434 sayılı kanuna, yaşlılık aylığının hesaplanması yönünden 5510 sayılı kanun hükümlerine tabi oluyorlar.
Öte yandan sigortalıların SSK kapsamında 18 yaşın altında geçen hizmetleri 2829 sayılı kanuna göre hizmet birleştirmesi kapsamında olup, 18 yaş altı hizmetler prim ödeme gün sayılarına ilave ediliyor. Dolayısıyla sigortalıların 8 Eylül 1999 öncesi 18 yaş altındaki hizmetleri EYT kapsamına girmeleri yönünden dikkate alınıyor.
Diğer taraftan, başka bir statüde hizmeti olmayıp, ilk defa devlet memuru olarak çalışmaya başladığı tarih;
- 1/5/2008 ve sonrası olanlar EYT kapsamında olmayıp, yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları yönünden 5510/28. maddeye (kadın 58, erkek 60 yaş ve 9 bin gün veya kadın 61, erkek 63 yaş ve 5400 gün), yaşlılık aylığının hesabında 5434 sayılı kanun hükümlerine tabiler.
- 2008/Ekim sonrası yani 15/10/2008 sonrası olanlar ise gerek yaşlılık aylığına hak kazanma gerekse yaşlılık aylığının hesaplanması yönünden 5510 sayılı kanun hükümlerine tabi oluyorlar.
AYLIĞIMDAN KESİNTİ YAPILIR MI?
Soru: Üniversite tıp fakültesi hastanesinden 67 yaşında yaş haddinden profesör doktor olarak emekli oldum. Özel hastanede kadro dışı geçici görevli olarak çalışacağım. Emekli maaşımdan kesinti olur mu? Herhangi bir şirket ortaklığında (sağlık dışı şirket ortaklığı da olabilir) yine kesinti yapılıyor mu? Prof. Dr. Meral K. Ü.
Devlet memuru emeklilerin emeklilik sonrası;
- Özel sektörde çalışması halinde, (4/a kapsamında yani SSK’li olarak) emekli aylığı kesilmez. Ancak, emeklilik sonrası çalışmalara ilişkin prime esas kazançlar üzerinden sosyal güvenlik destek primi (SGDP) kesilir. SGDP’ye tabi hizmetler emekli aylığının yeniden hesaplanmasında dikkate alınmaz. Yani, emekli aylığının miktarını değiştirmez. SGDP, işyerinde iş kazası geçirilmesi veya meslek hastalığına tutulma halinde bu sigorta kolundan gerekli yardımların yapılmasını sağlar.
- Şirket ortağı olması halinde (sağlık veya sağlık dışı sektör şirket ortaklığı) yine emekli aylığı kesilmez. Şirket ortaklığı 4/b yani Bağ-Kur kapsamında sigortalı olmayı gerektirmekle birlikte emeklilik sonrası Bağ-Kur kapsamında sayılan bir faaliyette bulunulması halinde, emekli kendisi istemediği sürece 5510 sayılı kanun kapsamında sigortalı sayılmaz ve bu kapsamda prim ödemez. Emeklinin Bağ-Kur kapsamında sigortalı sayılmasını ve aylığının kesilmesini talep etmesi halinde ise emekli aylığı kesilir ve hakkında tüm sigorta kolları uygulanır.