Son beş ayda yaşanan yüksek enflasyon, hem asgari ücretin hem de emekli maaşlarının alım gücünü ciddi şekilde zayıflattı. Artan geçim sıkıntısıyla birlikte ara zam talebi kamuoyunda ve siyasette yankı buluyor. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu ve iktisatçı Prof. Dr. Mustafa Durmuş, alım gücündeki kaybı vurgulayarak mevcut durumu değerlendirdi.
Ekonomi Programı Ne Getirdi?
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in uyguladığı ekonomi politikası, iki yıldır enflasyonu düşürmeyi hedefliyor. Şimşek göreve geldiğinde (Haziran 2023) enflasyon %39 seviyesindeydi. Bugünse bu oran %35,41’e indi. Ancak Türkiye, hâlâ OECD ve G7 ülkeleri ortalamasının 8 ila 10 kat üzerinde seyrediyor. Arjantin dışında, bu düzeyde enflasyon yaşayan tek ülke.
Asgari Ücrette Reel Kaybın Boyutu
Ocak 2024’te 22.104 TL’ye çıkarılan asgari ücret, TÜİK verilerine göre beş ayda %14,29’luk enflasyon karşısında 3.000 TL’nin üzerinde eridi. Gıda, kira ve ulaşım gibi temel harcamalardaki artış, dar gelirliyi daha da zorladı. Türk-İş’in Mayıs verilerine göre açlık sınırı 25.092 TL, yoksulluk sınırı ise 81.734 TL’ye ulaştı.
“Zam Baştan Eksik Yapıldı”
DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, mevcut asgari ücretin hem artan hayat pahalılığı karşısında yetersiz kaldığını hem de başlangıçta eksik belirlendiğini savundu. Çerkezoğlu, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Asgari ücret, TÜİK’in resmi verilerine göre bile erimiş durumda. Yıl başında yapılan %30’luk zam, %44,4’lük yıllık enflasyon karşısında 14 puanlık eksikle başladı. Üstelik tek başına yaşayan bir işçinin yaşam maliyeti 37 bin TL’yi aşıyor. Eğer Temmuz’da artış yapılmazsa, milyonlarca kişi açlık sınırının altına düşecek.”
Muhalefet Ne Talep Ediyor?
CHP, İYİ Parti ve DEM Parti, farklı platformlarda asgari ücrete ara zam çağrısı yapıyor. CHP net bir rakam açıklamazken, İYİ Parti Lideri Müsavat Dervişoğlu “En az 29.850 TL olmalı” dedi. DEM Parti ise hem asgari ücretin hem en düşük emekli maaşının 39.000 TL’ye çıkarılmasını istedi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise asgari ücretin 3 ayda bir otomatik artması gerektiğini savundu.
“Yoksulluk Değil Açlık Tehdidi”
Prof. Dr. Mustafa Durmuş, resmi enflasyonun gerçeği yansıtmadığını ve halkın reel gelirindeki kaybın daha da büyük olduğunu belirtti. Durmuş’a göre, tek bir asgari ücretli gelirle geçinen dört kişilik bir aile gıda harcamalarını bile karşılayamaz durumda:
“Yoksulluk sınırının altına düşmemek için dört bireyin de asgari ücret alması gerekiyor.”
Hükümet Cephesinden Karma Sinyaller
Hükümet kanadında farklı açıklamalar yapılıyor. Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan, daha önce Temmuz’da artış ihtimaline kapı aralamıştı. AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler ise sürecin ekonomi kurmaylarıyla değerlendirileceğini söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise grup toplantısı çıkışında kısa bir yanıt verdi: “Söyledim ya...”
