Ak Parti iktidarı dönemindeki ekonomi politikalarının ve dış politikada nasıl adım atacağı merak edilenelrin başında yer alıyor.
MEMUR-SEN’İN DURUMU
Memur-Sen'e bağlı sendikaların üye sayısındaki artış, AK Parti iktidarları döneminde kaydedilen en önemli gelişmelerden biri olarak öne çıkıyor.
2002'de 41 Bin, 2022'de 1 Milyon 54 Bin Üye
Resmi kaynaklardan elde edilen verilere göre, 2002 yılında Memur-Sen'e bağlı sendikaların üye sayısı sadece 41.871'di. Ancak son veriler 2022 yılına ait ve Memur-Sen'e bağlı sendikaların üye sayısı 1.054.642'ye yükseldi. Bu büyük artışta, AKP hükümetinin ve bazı bürokratların etkili desteğinin rolü büyük oldu.
Ak Parti Döneminde İşe Girenlere Dikkat!
2022 yılı sonu itibariyle Türkiye'deki kamu kesiminde yaklaşık 3 milyon 94 bin memur ve 591 bin sözleşmeli personel istihdam ediliyordu. Bu kesimin önemli bir kısmı Ak Parti iktidarları döneminde işe alındı; ancak bu kişilerin hepsi Ak Partili değillerdir. Bazıları, işe girmek için Ak Partili bir tanıdığı aracılığıyla fırsat elde etti ve ardından Memur-Sen'e üye oldu.Hangi partiye oy verdikleri bilinmese de, hangi sendikaya üye oldukları açıktır.
Bazıları, kendilerini korumak ve hatta çıkar elde etmek için bile olsa, Memur-Sen'e bağlı sendikalara üye oldular. Bazı kamu işletmelerinde sendika seçiminde baskılar ve tehditler yaşanması da üye sayısının artmasında etkili oldu.
Memur-Sen'e bağlı sendikalara üye olmak, çeşitli baskıları önlemek ve kamu kesiminde çalışma koşullarını iyileştirmek açısından önemli bir rol oynadığından, üye sayıları 1 milyonu aştı. Ancak, bu üye sayısının gerçek bir yansıması olup olmadığı hala tartışma konusudur.
14 Mayıs Sonrası...
14 Mayıs seçimleri sonrasında, yeni iktidarın devlet bürokrasisinin üst kademesinde bir değişim yapması bekleniyor. Orta kademedeki bürokratların çoğu bu değişime hızla uyum sağlayacak ve önceki dönemde uyguladıkları sendika baskısını sonlandıracak. Hatta belki de Memur-Sen'e bağlı sendikalardan ayrılmalarını teşvik edebilecekler. Bu kademedeki bürokratların uyum sağlama yeteneği yüksek olduğundan, bir anda tamamen farklı bir görüşe sahip olabilirler. Zorla veya tehditle Memur-Sen'e bağlı sendikalara üye yapılanlar, hızla bu sendikalardan ayrılacaklar. Ayrıca, Memur-Sen'e bağlı sendikalara çıkar umuduyla üye olanlar da hemen ayrılacaklar. Bu durumda, Memur-Sen tarafından temsil edilen memur ve sözleşmeli personel sayısı birkaç ay içinde 1 milyon 55 binden 200-300 bin seviyesine düşebilir.
TÜRKİYE KAMU-SEN’İN DURUMU
MHP’ye yakın bir çizgi izleyen Türkiye Kamu-Sen’e bağlı sendikaların toplam üye sayısı 2002 yılında 329.065 idi. 2022 yılı verilerine göre ise, bu sayı 526.684’tür.
Türkiye Kamu-Sen’e bağlı sendikaların üye sayısında 20 yıllık dönemde yaklaşık 200 binlik bir artış oldu. Bu artışın bir bölümü MHP’nin siyasi iktidarı desteklemesinin sonucudur. Türkiye Kamu-Sen’e bağlı sendikaların toplam üye sayısı 2002 yılında 329,1 bin iken, 2018 yılında 394,4 bindi. Diğer bir deyişle, MHP’nin AKP iktidarını eleştirdiği dönemlerde üye sayısında bir artış olmadı. Ancak MHP’nin AKP’yi desteklediği koşullarda üye sayısı hızla arttı. 2018 yılında 394,4 binden dört yıl sonra, 2022 yılında 526,7 bine yükseldi.
14 Mayıs seçimlerinde Cumhur ittifakının kazanması ve MHP’nin AKP’yi desteklemeyi sürdürmesi durumunda Türkiye Kamu-Sen’e bağlı sendikaların toplam üye sayısında önemli bir değişiklik olmayacaktır. Seçimlerde Millet ittifakının başarılı olması durumunda, son dört yıllık dönemde yaşanan üye artışının önemli bir bölümü kaybedilebilir.
KESK’İN DURUMU
KESK’e bağlı sendikaların toplam üye sayısı 2002 yılında 262.348 idi. Üye sayısı 2015 yılından itibaren hızlı bir biçimde düşerek, 2022 yılında 150.338 oldu.
14 Mayıs seçimlerinde Cumhur ittifakının kazanması durumunda bu sayıda önemli bir düşüş beklenmemektedir. Millet ittifakının kazanması durumunda ve özellikle belediyelerde AKP döneminde atanmış kayyumların değiştirilmesi halinde, KESK’e bağlı sendikaların üye sayısı artabilir.
BİRLEŞİK KAMU-İŞ’İN DURUMU
Birleşik Kamu-İş’e bağlı sendikaların 2018 yılındaki toplam üye sayısı 18.529 idi. Bu sayı 2022 yılında 102.726 oldu. Bu konfederasyonun önder kadroları ağırlıklı olarak CHP ile bağlantılıdır. 14 Mayıs seçimlerinde Cumhur ittifakının kazanması durumunda üye sayısında önemli bir değişiklik beklenmemektedir. Millet ittifakının kazanması durumunda, özellikle Memur-Sen’e bağlı sendikaların üyelerinin önemli bir bölümü bu konfederasyona bağlı sendikalara yönelebilir.
TÜRK-İŞ’İN DURUMU
Türk-İş’in günümüzdeki yönetimi ve özellikle genel başkan Ergün Atalay, iktidardaki AKP ile yakın ilişki içindedir. Türk-İş, son yirmi yıllık dönemde, işçiler açısından en sıkıntılı durumlarda bile, siyasal iktidara karşı kitle eylemleri düzenlemekten özenle kaçındı. İktidarın Orman-İş, Hava-İş, Tekgıda-İş gibi sendikalara yönelik müdahalelerine karşı ciddi bir tavır almadı. TÜİK’in gerçekleri yansıtmayan enflasyon verileri nedeniyle işçilerin, memurların, sözleşmeli personelin, emeklilerin gelirlerinin düşürülmesini eleştirmedi. Vergi dilimlerindeki adaletsizlikler karşısında ciddi bir tepki vermedi.
14 Mayıs seçimlerinde Cumhur ittifakının kazanması durumunda bu anlayış ve uygulama devam eder. Ancak özellikle seçimlerden sonra yaşanacak ekonomik deprem, Türk-İş’in bu yılın sonunda yapılacak genel kurulunda ciddi tartışmalara ve eleştirilere yol açacaktır.
14 Mayıs seçimlerinde Millet ittifakının kazanması durumunda kamu kesiminde örgütlü sendikalarda olağanüstü kongreler ve yönetim değişiklikleri gündeme gelebilir. Yıl sonundaki genel kurulda ise AKP iktidarları döneminde sessizliğini koruyan yöneticilerin sert biçimde eleştirilme olasılığı yüksektir
HAK-İŞ’İN DURUMU
Hak-İş de AKP iktidarları döneminde büyüdü; Hak-İş’e bağlı sendikaların bildirilen üye sayısı 700 bini aştı. Hak-İş’e bağlı Hizmet-İş Sendikası’nın yerel yönetimlerdeki üye sayısı hızla yükseldi. Ayrıca, 2018 yılında kadroya geçirilen taşeron işçilerinin büyük bölümü de Hak-İş’e bağlı sendikalara üye oldu. Hak-İş’in bu süreçte AKP’nin siyasi gücünden etkili bir biçimde yararlandığı biliniyor. Örneğin, Türk-İş’e bağlı Orman-İş üyesi işçilerin 2004 yılında Hak-İş’e bağlı Öz Orman-İş’e geçirilmesinde yaşanan baskılar çok açıktı.
14 Mayıs seçimlerinde Cumhur ittifakının kazanması durumunda Hak-İş’e bağlı sendikaların üye sayısı artmaya devam edecektir.
Millet ittifakının kazanması durumunda öncelikli olarak merkezi yönetimde, KİT’lerde ve yerel yönetimlerde önemli üyelik kaymaları olabilir. Yerel yönetimlerde kayyumların değiştirilmesi sendika değişimlerine de yol açacaktır. İktidarın değişmesi, özel sektör işyerlerinde de etkili olacaktır. Birçok özel sektör işletmesi yönetimi, yeni iktidarla iyi geçinme çabası içinde, sendika değişikliklerine sıcak bakacaktır. Ayrıca özel sektörde Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na devredilmiş şirketler vardır. FETÖ’nün ayaklanma girişimi sonrasında FETÖ’cü işverenlere ait 717 şirket tam kayyumluğa ve 115 şirket kısmi kayyumluğa devredilmişti. Bu işletmelerde 37,5 bin işçi çalışmaktadır. Bu işletmelerdeki kayyumların değiştirilmesiyle bu işletmelerde örgütlü Hak-İş sendikaları da üye kaybına uğrayabilir.
DİSK’İN DURUMU
DİSK’e bağlı sendikaların toplam üye sayısının 200 binin üstünde olduğu belirtilmektedir.
14 Mayıs seçimlerini Cumhur ittifakının kazanması durumunda, yaşanacak ekonomik depreme bağlı olarak, DİSK’in bazı işkollarındaki sendikalarının üye sayısı artacaktır. Millet ittifakının kazanması halindeyse, Hak-İş’e bağlı sendikalardan ayrılacak işçilerin önemli bir bölümünün adresi DİSK sendikaları olabilir. Özellikle yerel yönetimlerdeki kayyumların değiştirilmesiyle Hak-İş’e bağlı Hizmet-İş’te örgütlü çok sayıda işçinin DİSK’e bağlı Genel-İş’e geçmesi beklenebilir.
Özetle; 14 Mayıs seçimleri yalnızca siyasi hayatımızı etkilemekle kalmayacak, sendikal harekette de, daha önce hiç görmediğimiz boyutta ve etkide, çok önemli yeni yapılanmalara yol açacaktır.
YILDIRIM KOÇ/ Veryansıntv
