Bakanlık, “Yapay Zeka Destekli Ulusal Tarama Mamografisi Raporlama Sistemi” ile son bir yıl içinde bir milyondan fazla mamografi görüntüsünün analiz edildiğini ve erken evrede kanser tespitinde yüzde 90’a yakın başarı elde edildiğini açıkladı.
Bakanlık tarafından yapılan bilgilendirmeye göre, söz konusu sistemin temelleri 2016 yılında atıldı. Ancak asıl dönüşüm 2024’te gerçekleşti. Bu tarihten itibaren, mamografi görüntülerinin değerlendirilmesinde yapay zeka algoritmaları aktif olarak kullanılmaya başlandı. Yeni sistem sayesinde, görüntüler sadece hızlı değil, aynı zamanda yüksek doğruluk oranıyla analiz ediliyor. Böylece kanserli dokuların erken teşhis edilmesi sağlanıyor ve tedavi süreci hız kazanıyor.
Yapay Zeka Destekli Sistemle 1 Milyon Görüntü Tarandı
Yeni sistem kapsamında, 2024 yılı içinde 1 milyonu aşkın mamografi görüntüsü, yapay zeka algoritmaları aracılığıyla tarandı ve ön değerlendirmeye tabi tutuldu. Bu görüntülerden elde edilen veriler doğrultusunda, şüpheli bulgular yüzde 90’a yakın doğruluk oranıyla tespit edilerek aciliyet sırasına göre önceliklendirildi.
Bu süreçte sadece algoritmalar değil, radyoloji uzmanlarının deneyimi de devreye girdi. Uzmanlar, yapay zeka tarafından öncelikli olarak işaretlenen vakaları yeniden değerlendirerek kesin tanıya katkı sağladı. Böylece, hem teknolojik hız hem de insan gözüyle yapılan detaylı kontrol bir araya getirilerek tanı kalitesi maksimize edildi.
Şüpheli Bulgular MHRS Üzerinden Cerrahlara Yönlendiriliyor
Sistemin en dikkat çeken yönlerinden biri ise otomatik yönlendirme özelliği. Yapay zekanın şüpheli olarak işaretlediği vakalar, herhangi bir gecikmeye mahal vermeden Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) aracılığıyla ilgili branş hekimlerine aktarılıyor. Bu yönlendirme çoğunlukla genel cerrahi uzmanlarına yapılmakta ve hastalar en kısa sürede teşhis ve tedavi sürecine alınmakta.
Bu uygulama, yalnızca teşhis süresini kısaltmakla kalmıyor; aynı zamanda hasta için hayati önemde olan “erken müdahale” fırsatını da sunuyor. Kanser gibi ilerleyici hastalıklarda zamanın kritik öneme sahip olduğu düşünüldüğünde, bu sistem sağlık hizmetleri açısından büyük bir kazanım anlamına geliyor.
Taramalar KETEM ve SHM Üzerinden Gerçekleşiyor
Tarama işlemleri Türkiye genelindeki Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) ile Sağlıklı Hayat Merkezleri'nde (SHM) yürütülüyor. Bu merkezlerde gerçekleştirilen mamografi çekimleri, teleradyoloji yöntemiyle Ulusal Tarama Mamografisi Raporlama Sistemi'ne aktarılıyor. Burada yapay zeka algoritmaları tarafından analiz edilen görüntüler, anlık olarak uzmanlar tarafından da kontrol ediliyor.
Tarama sonucunda risk taşıdığı tespit edilen vakalar sistem üzerinden otomatik olarak MHRS’ye yönlendirilerek, bu kişilere genel cerrahi randevusu oluşturuluyor. Sürecin otomasyonu sayesinde, hasta randevu almak için ekstra bir çaba harcamadan doğrudan tedavi sürecine yönlendiriliyor.
Erken Teşhisle Hayat Kalitesi Artıyor, Maliyetler Düşüyor
Yapay zeka destekli bu sistemin getirdiği en büyük avantajlardan biri de hastalığın erken evrede teşhis edilmesiyle birlikte hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ciddi faydaların ortaya çıkması. Erken evrede teşhis edilen meme kanseri hastaları, genellikle daha basit cerrahi işlemlerle tedavi edilebiliyor. Bu da hem hastaların yaşam kalitesini artırıyor hem de psikolojik ve ekonomik yükü azaltıyor.
Ayrıca daha kısa sürede yapılan müdahaleler sayesinde tedavi süreci daha az maliyetle tamamlanabiliyor. Bu durum, sağlık sistemine olan toplam yükü de önemli ölçüde azaltıyor. Sağlık Bakanlığı, bu sistemin yaygınlaştırılmasıyla birlikte hem hizmet kalitesinin hem de kaynak verimliliğinin artmasını hedefliyor.
40-69 Yaş Arası Kadınlara Ücretsiz Tarama Çağrısı
Açıklamanın sonunda, meme kanseri taramalarının ücretsiz olarak sürdüğü vurgulandı. KETEM ve SHM’lerde, 40 ila 69 yaş arasındaki kadınlara her iki yılda bir ücretsiz mamografi taraması yapılıyor. Bakanlık, bu yaş grubundaki tüm kadınlara başvuruda bulunmaları çağrısını yineledi.
Geliştirilen yapay zeka sistemi sayesinde, taramalara katılım arttıkça erken teşhis oranı da aynı oranda yükselecek. Böylece meme kanseri, ölümcül olmaktan çıkıp, zamanında tedaviyle kontrol altına alınabilir bir hastalık haline gelecek.
