2010 Anayasa değişikliğiyle yürürlüğe giren "toplu sözleşme" uygulaması, 2012 yılından bu yana memur sendikalarının da katsayı belirleme sürecinde etkili olduğu bir sistem olarak işlemektedir. Toplu sözleşmeler, maaş artışlarının yanı sıra memurların diğer sosyal ve özlük haklarını da içeren konularda karara bağlanmaktadır.
Günümüzde ise 2024 ve 2025 yıllarını kapsayan 7. Toplu Sözleşme süreci tamamlanmaya yaklaşmış durumda. Eğer Memur Sendikaları ve Hükümetin teklifleri uyuşmazsa, son kararı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu verecektir. Hükümetin önerdiği artış oranı %15 iken, sendikalar yaklaşık %50 artış talep etmektedir.
Bu farklı talepler nedeniyle sürecin hakem kuruluna gitmesi muhtemel görünüyor. Hakem Kurulu, oransal kararı belirlese de artış oranını şekillendiren ana faktör "enflasyon" olmaktadır. Çünkü memur maaş artışlarına "enflasyon farkı" eklenmektedir. Ancak bu uygulama nedeniyle, toplu sözleşme oranları bugüne kadar asla tam olarak uygulanamadı.
Enflasyon, genellikle sözleşme oranlarının üzerinde kalmıştır. Örneğin %7 artış öngörülen dönem için %25, %8 artış öngörülen dönem için ise %30 gibi bir artış gerçekleşti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın verilerine göre, önümüzdeki Ocak ayında da memur maaş artışı, sözleşmedeki artıştan bağımsız olarak enflasyona göre şekillenecektir.
Bu durumda, toplu sözleşmede yazılan %15 veya %16 artış miktarı, zaten "enflasyon farkı" eklenerek hesaplandığı için sonuçta aynı artış oranına denk gelecektir.
Memur maaş artışları her ne kadar enflasyon farkı ile belirlense de toplu sözleşmedeki artış oranları belli ölçüde enflasyon farkını dolayısıyla maaş artışını da etkiliyor. Çünkü enflasyon farkı önceki toplu sözleşmenin son dönemine göre yapılıyor.
Dönem Toplu Sözleşme Temmuz-Aralık 2023 aylarını kapsıyor. Bu dönem için enflasyon farkına tabi tutulacak artış oranı %6 olarak belirlenmişti. Yani 2023 Aralık ayında ikinci altı aylık enflasyon %6’nın üzerinde olursa memura “enflasyon farkı” ödenecek anlamına geliyor.
TCBM tahminleri uyarınca 2023 yılı enflasyonu %58 düzeyinde seyrediyor. İlk altı aylık %19,77’lik enflasyon arındırıldığında memuru ilgilendiren ikinci aylık enflasyon “%31,92” çıkıyor. Dolayısıyla ikinci altı aylık enflasyon %6’dan fazla çıkıyor. %31,92’lik ikinci altı ay içinde %6 arındırıldığında %24,45 enflasyon farkı ortaya çıkıyor. Yani 7. Dönem Toplu Sözleşmeye 2024 ilk altı ay için artış yazılmasa bile memura %24,45 artış yapılması gerekiyor.
Sözleşme Zammı Enflasyon Farkı Giydirilmiş Artış
%15 %43,12
%16 %44,36
%17 %45,61
%18 %46,85
