Yeni sistem kapsamında çalışanların maaşından her ay yüzde 3 oranında zorunlu kesinti yapılacak ve mevcut kıdem tazminatı uygulamasında da değişikliğe gidilecek.
Kıdem Tazminatı Değişiyor, Net Maaşlar Azalabilir
Yeni sistemle birlikte mevcut kıdem tazminatı uygulaması kaldırılacak, yerine işveren katkısı, çalışan katkısı ve devlet desteğini içeren bireysel fon esaslı bir yapı getirilecek. Bu kapsamda;
-
Brüt maaşın %5,33’ü kıdem tazminatı,
-
%3’ü işveren katkısı,
-
%3’ü çalışan katkısı olarak fona aktarılacak.
Ancak bu durum, çalışanların net maaşlarında doğrudan bir azalmaya neden olacak. Bu nedenle TES, çalışanlar nezdinde hem umut hem de kaygı ile karşılanıyor.
Katılım Şartı ve Fon Birikimi
Çalışanların, TES kapsamındaki birikimlerini kullanabilmeleri için en az 10 yıl sistemde kalmaları gerekecek. Sisteme katılımın zorunlu olup olmayacağı konusunda netlik ise Resmî Gazete’de yayımlanacak uygulama esaslarıyla belirlenecek.
Fon hesabında biriken tutarlar, devletin %30 oranında katkısıyla desteklenecek. Ayrıca işveren katkısı, istifa durumunda dahi çalışanın bireysel hesabında kazanılmış hak olarak kalacak.
Emeklilikte Ek Gelir Sağlayacak
SGK ile entegre olmayan ve ikinci basamak emeklilik sistemi olarak tanımlanan TES sayesinde, çalışanlar hem SGK’dan emekli maaşı alabilecek hem de bu sistemden ikinci bir gelir elde edebilecek. Sistemin temel özellikleri şöyle:
-
Emeklilik yaşı: 60
-
Kısmi çekim hakkı: %25 oranında
-
Zorunlu hallerde çekim: Evlilik, ağır hastalık, ilk konut alımı gibi durumlarda %10’a kadar ödeme alınabilecek.
-
Toplu veya maaş şeklinde ödeme: Emeklilik döneminde tercihe göre ödeme şekli belirlenebilecek.
İş Değişikliğinde Hak Kaybı Yaşanmayacak
TES kapsamında çalışanlar, iş değişikliği yaptıklarında da fon hesaplarındaki birikimlerini koruyabilecek. Haklı fesih dışındaki işten çıkarılma durumlarında ise işveren ve devlet katkısının bir kısmı çalışanın hesabında kalmaya devam edecek.
TES’in Hedefi: Uzun Vadeli Güvence
Yeni sistemle birlikte;
-
Çalışanlara ek emeklilik güvencesi sağlanması,
-
İşveren bağlılığının artırılması,
-
Tasarruf eğiliminin desteklenmesi
amaçlanıyor.
Ancak çalışanların maaşlarından yapılacak kesintiler, sistemin getiri performansı, fonların risk düzeyi ve fonlara erişimde yaşanabilecek zorluklar TES’in önemli dezavantajları arasında yer alıyor.
Ne Zaman Uygulanacak?
İlk olarak 2020 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulan TES, 2025 Orta Vadeli Programı’nda da yer almıştı. Bu programa göre sistemin 2026 yılının ikinci çeyreğinde hayata geçirilmesiplanlanıyor. Ancak uygulamaya dair net çerçeve ve ayrıntılar, yalnızca Resmî Gazete’de yayımlanacak yönetmelik ve düzenlemelerle kesinlik kazanacak.
Özetle TES Ne Vaat Ediyor?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, “kıdem tazminatı + işveren katkısı + devlet desteği” modeliyle çalışanlara emeklilikte ikinci bir gelir kaynağı sunmayı hedefliyor. Ancak sistemin uygulanışı, kesinti oranları, ekonomik etkileri ve çalışan tepkileri önümüzdeki dönemin en tartışmalı gündemlerinden biri olmaya aday.
