2010 yılından bu yana Dicle Üniversitesi Yoğun Bakım Bölümü’nde görev yapan hemşire, yüksek lisans eğitimini tamamlayarak Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanan diploması ile uzman hemşire unvanını aldı. Ancak, hastanede kendisinden başka uzman hemşire bulunmamasına rağmen, idarenin sorumlu hemşire talebini reddetmesi üzerine Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurdu.
Hemşirenin Talebi
Başvurusunda, Dicle Üniversitesi Hastanesi’nde görev yapan hemşire, uzman hemşire olarak niteliklerine uygun bir pozisyona atanma talebini dile getirdi. Uzman hemşire unvanına sahip olmasına rağmen, idareden bu unvanının gerektirdiği sorumlulukları üstlenmesine izin verilmediğini belirtti ve öncelikli görevlendirme (rüçhan) hakkının kendisine tanınmasını talep etti.
İdarenin Cevabı
Dicle Üniversitesi Hastanesi İdarecileri, İnsan Kaynakları Komisyonu tarafından yapılan birim sorumlusu görevlendirmelerinde, personelin tecrübe ve deneyimlerine, iş arkadaşları ve amirlerine karşı sorumluluk alabilme yeteneklerine, iş barışına önem verme, sorgulayıcı olma, kendini yenileme, liderlik yeteneğine sahip olma, karar verme ve problem çözme gibi özelliklerine dikkat edildiğini belirtti. Bu kriterler doğrultusunda görevlendirmelerin yapıldığını ifade ettiler.
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Kararı
Kamu Denetçiliği Kurumu, hemşirenin başvurusunu değerlendirerek, sağlık çalışanlarının kariyer gelişiminde hakkaniyetli ve adil bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğine vurgu yaptı. Kurum, uzman hemşire unvanına sahip olan başvurucunun, bu unvanın gerektirdiği pozisyonlarda öncelikli olarak görevlendirilmesi gerektiğine karar verdi.
Kararın Önemi
Bu karar, sadece başvuran hemşirenin değil, tüm sağlık çalışanlarının kariyer haklarının korunması açısından büyük önem taşıyor. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun bu yönde verdiği karar, sağlık çalışanlarının emeklerinin karşılığını alması ve adil bir çalışma ortamının sağlanması açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık)
Sayı: 2024/4830-S.24.7627
Başvuru No: 2024/213
Karar Tarihi: 07/05/2024
Tavsiye Kararı
Başvuran: [TCKN ve Adres bilgileri]
Başvuruya Konu İdare: Diyarbakır Dicle Üniversitesi Hastanesi Başhekimliği
Başvurunun Konusu: Sorumlu hemşire olarak görevlendirilme talebi hk
Başvuru Tarihi: 05/01/2024
I. Başvuranın İddia ve Talepleri
- Başvuran, 2010 yılından bu yana Dicle Üniversitesi yoğun bakımı bölümünde çalışmakta olduğunu, yüksek lisans eğitimini tamamladığını ve diplomasının Sağlık Bakanlığınca onaylandığını, uzman hemşire unvanı aldığını belirtmektedir. Başvuran, Dicle Üniversitesi Hastanesinde kendisinden başka uzman hemşire olmadığını ve idareden sorumlu hemşire talebinin reddedildiğini belirtmektedir. Kurumumuzdan öncelikli görevlendirme (rüçhan) hakkının verilmesini talep etmektedir.
II. İdarenin Başvuruya İlişkin Açıklamaları
- Dicle Üniversitesi Rektörlüğü, 07/03/2024 ve 16/04/2024 tarihli yazılarında; Dicle Üniversitesi Hastanesinde İnsan Kaynakları Komisyonu tarafından birim sorumlusu görevlendirmesinin yapıldığını ve bu görevlendirmelerde personelin tecrübe, deneyim, iş arkadaşları ve amirlerine karşı sorumluluk alma yeteneği gibi kriterlerin göz önünde bulundurulduğunu belirtmiştir.
III. İlgili Mevzuat
- Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 74. maddesinde, herkesin bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.
- 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 5. maddesinde, kurumun idarenin işleyişi ile ilgili şikâyetleri incelemek, araştırmak ve önerilerde bulunmakla görevli olduğu belirtilmiştir.
- 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu’nun 8. maddesinde, lisans mezunu hemşirelerin meslekleriyle ilgili lisansüstü eğitim alarak uzmanlaştıktan sonra uzman hemşire olarak çalışacakları, 9. maddesinde ise hemşirelikle ilgili yönetim görevlerinde lisans ve lisansüstü eğitime sahip hemşirelerin rüçhan hakları olduğu belirtilmiştir.
- Hemşirelik Yönetmeliği’nde, uzman hemşirelerin temel hemşirelik rollerinin yanı sıra klinik bilgi, beceri, sağlık araştırmaları, danışmanlık hizmetleri ve sağlık eğitim hizmetlerinde sorumluluk alacağı belirtilmiştir.
IV. Kamu Denetçisi Sadettin Kalkan’ın Kamu Başdenetçisi'ne Önerisi
- İdarenin, başvuranın talebine ilişkin işlemlerinin hukuka ve hakkaniyete uygun olmadığı kanaatine varılarak başvurunun kabulü yönündeki öneri Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. Değerlendirme ve Gerekçe
- Başvuran, 2010 yılından bu yana Dicle Üniversitesi Hastanesi yoğun bakımı bölümünde çalışmakta olduğunu ve uzman hemşire unvanı aldığını belirtmektedir.
- 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu’nda uzman hemşirelerin rüçhan hakları bulunduğu hüküm altına alınmıştır.
- Hemşirelik Yönetmeliği’nde sorumlu hemşire görevlendirmesinin öncelikle uzman hemşireler arasından yapılacağı belirtilmiştir.
- Başvuranın lisansüstü eğitimini tamamlayarak uzman hemşire unvanını kazandığı ve mevzuatta belirtilen rüçhan hakkının verilmemesi noktasında düğümlendiği görülmektedir.
- Hemşirelik eğitiminin lisans düzeyinde olması gerektiği, gelişmiş ülkelerde kabul edilen bir gerçektir.
- Hemşirelik Kanunu’nda yapılan değişikliklerle hemşirelik mesleğinin lisans düzeyinde eğitimle kazanılan bir meslek olması hedeflenmiştir.
- İdarenin cevabi yazısında, sorumlu hemşirelik pozisyonlarına görevlendirmelerin müphem nitelikler öne sürülerek yapıldığı belirtilmiştir.
- 6283 sayılı Hemşirelik Kanununun 9. maddesinde "Hemşirelikle ilgili yönetim görevlerinde lisans ve lisansüstü eğitime sahip hemşirelerin rüçhan hakları vardır." hükmü yer almaktadır.
- Uzman hemşire unvanına sahip kişilerin, bu unvana uygun kadrolarda çalışması gerekliliği belirtilmiştir.
- Anayasa Mahkemesi kararında, hemşirelik mesleğinin önemine vurgu yapılmıştır.
- Danıştay 5. Dairesi kararında, uzman hemşirelerin öncelikle görevlendirileceği belirtilmiştir.
- İdarenin, mevzuatta belirlenen unsurlar yanında takdir yetkisini kullanması gerektiği belirtilmiştir.
- Takdir yetkisinin, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda kullanılması gerektiği belirtilmiştir.
- Takdir yetkisinin, idarenin görevlerinin niteliği gereği zorunlu olduğu belirtilmiştir.
- Başvuranın talebinin, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
- Başvuranın talebinin reddedilmesi işleminin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu kanaatine varılmıştır.
VI. Hak Arama Özgürlüğüne İlişkin Açıklama
- 6328 sayılı Kanunun 21. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. Karar
Başvuranın uzman hemşire unvanına ve mevzuatın rüçhan hakkına uygun olarak sorumlu hemşire kadrosuna görevlendirilmesi hususunda Dicle Üniversitesi Hastanesi Başhekimliğine tavsiyede bulunulmasına, bu karar üzerine tesis edilecek işlemlerin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna karar verilmiştir.
Şeref Malkoç
Kamu Başdenetçisi
