Devlet memurları, herhangi bir nedenle tedavi olan yakını için (bu kişiler eşi, çocuğu, annesi, babası veya kardeşi de olsa) sağlık kurum/kuruluşlarına giderek ayaktan tedavi oldukları esnada kendilerine refakat etme isteğinde bulunabilmektedirler. Mesai saatleri içerisinde bu ve benzeri durumlar için izin talep eden memura imkan veren herhangi bir mevzuat hükmü bulunmamaktadır.

MEMURUN İZİN HAKKI HANGİ HALLERDE DOĞAR?

Memurun görevi başında bulunamayacağı haller ve süreler 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda düzenlenmiştir. Kanundaki belirlemelere göre, memurların belli usul ve sürelerle; yıllık izin, aylıksız izin, hastalık izni, mazeret izni, refakat izni, süt izni, sağlık izni ve aylıksız izin kullanması mümkün olabilirken, bu haller haricinde memurların mesai saatlerinde görevleri başında olması gerekmektedir.

MEMURUN REFAKAT İZNİ 

657 sayılı DMK'da memurun refakat izni düzenlemesi şu şekildedir; eş, çocuk, anne ve babasından dolayı memura refakat izni kullanabilme hakkı tanınmış olmakla birlikte, bu hakkın kullanılması bazı koşulların varlığına bağlanmıştır. Memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur tarafından refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, talebi üzerine memura (aylık ve özlük hakları korunarak) üç aya kadar refakat izin verilmekte ve gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılmaktadır.

MEMURUN YAKINI AYAKTAN TEDAVİ GÖRÜYORSA REFAKAT İZNİ ALABİLİR Mİ?

Bu konuda kanunda herhangi mevzuat hükmü bulunmamaktadır. Hastalığı nedeniyle sağlık kurum/kuruluşuna muayene olmak için giden yakınına (eş, çocuk, anne, baba, kardeş) tedavi süresince eşlik etmek isteyen memuru sıkıntı yaşamasına neden olabilmektedir. Ayakta tedavisi sırasında yakınına eşlik etmek için izin isteyen memurlara, uygulamada bazı amirler gerekli kolaylığı sağlarken, bazı amirler ise izin vermemekte ve bazı amirler de memurun yıllık izin ya da mazeret izni kullanmasını istemektedirler.

Ancak;

Devlet Personel Başkanlığı tarafından konuya ilişkin verilen bir görüşte; hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşuna müracaat eden yakınının (eş, çocuk, anne, baba) bu yerlerdeki muayenesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde, refakat etmek isteyen devlet memurlarına izin verilmesi hususunda kurumlarınca kolaylık sağlanması gerektiği ifade edilmiş ve bu şekilde verilecek iznin suistimal edilmesini önlemek için de kurumların söz konusu tedaviye ilişkin olarak memurlardan belge isteyebileceği belirtilmiştir. 

Refakat İzni Nasıl Kullanılır?

Devlet Memurları Kanunu’nun izin ile ilgili hükümleri arasında refakat izni  105. Maddede belirtilen hükümler ile düzenlenmiştir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 105. Maddesinde “memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.” hükmü yer almaktadır. 

Söz konusu hüküm ile sağlık kurulu raporunda, memurun refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birine refakat edilebileceği, bununda hangi gerekçelerle kullanılabileceği ve bu gerekçelerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirmeleri gerektiği belirtilmiş.

Bu refakat izni için üç aya kadar izin verilir ve gerektiğinde bu süre bir katına daha uzatılır ibaresi en fazla altı aya kadar refakat izni alınabileceğini belirtir. Peki ilgilinin tedavisi devam etiğinde veya altı aylık süre kullanıldıktan sonra yeniden refakat izni kullanma zorunluluğu doğuran bir sonuç meydana geldiğinde refakat izni nasıl kullanılır?

Refakat İzni Süresi Tamamen Kullanıldığında Ne Yapmak Gerekir?

Yukarıda belirtilen altı aylık sürenin kullanılması sonunda, refakat izni kullanılması zorunluluğunun devamı halinde memur yeniden refakat izni kullanamaz. Ancak Devlet Personel Başkanlığı 03.11.2011 tarihli görüşü ile “(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez” maddesine yer vermiştir. Refakat edilen hastanın, daha sonra farklı bir vaka ile refakat edilmesi zorunluluğunun doğması halinde, bunun da sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi sonucunda memur 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 105. Maddede belirtilen refakat izni hükmüne göre refakat izni kullanabilir. Altı aylık sürenin kullanılmasının sonrasında, aynı hastada meydana gelen aynı vakada yeniden refakat izni kullanılamaz ancak aynı hastada meydana gelen farklı bir vaka da yeniden refakat izni kullanılabilir.

Refakat İzni Bölümler Halinde Kullanılabilir mi? (Hafta da üç gün, ay da altı gün gibi)

Bir önceki başlık altında bahsettiğimiz Devlet Personel Başkanlığı 03.11.2011 tarihli görüşü ile  “Devlet memurlarına 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105 inci maddesinin son fıkrasına göre refakat izninin üç aya kadar verileceği, gerekli görülmesi hâlinde üç aylık sürenin aynı koşullarda bir katına kadar uzatılacağı mütalaa edilmekte olup, söz konusu iznin haftada bir gün veya ayda dört gün gibi parça parça kullanılması mümkün bulunmamaktadır.” görüşünde bulunmuştur.

Buna göre refakat izninin 105. Md de belirtilen hükümler doğrultusunda kullanılması mümkündür. Parça parça kullanılması mümkün değildir.

Refakat İzni Süresi Dolmadan Refakat İzni Gerektirecek Durumun Ortadan Kalkması

Refakat İzni süresi sonuna gelmeden refakat izni gerektirecek durumun ortadan kalkması halinde izin süresinin bitimi beklenmeden memurun göreve başlaması gerekir. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar için izinsiz ve özürsüz olarak göreve gelmemek suçundan 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili maddelerine göre işlem yapılır.

Refakat İzninin Uygulanmasına Yönelik Devlet Personel Başkanlığı Açıklaması

  • Refakat iznin ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerin tedavi amacıyla hastaneye götürülmesi için izin verilmesi hususunu içermediği,
  • Refakat izni verilen personele harcırah ve yolluk verilmesinin mümkün olmadığı,
  • Refakat izninin kişinin tedavisinin evde veya hastanede olması hususlarına bağlı olmadığı,
  • Refakat izninin verilmesine sebep kişinin memuriyet mahalli içinde veya dışında olmasının öneminin bulunmadığı,
  • Refakat izni verilen Devlet memurunun izin süresinin sonunda görevine başlaması gerektiği, kendisine ayrıca bir yol süresinin verilmesinin mümkün olmadığı,
  • Refakat izninin sağlık kurulu raporuna dayalı olması ve raporda, Kanunda öngörülen hususların yer alması gerektiği, bu nitelikte olmayan sağlık kurulu raporlarına dayalı olarak refakat izni verilemeyeceği,
  • Refakat izni verilen memurun izin sebebinin son bulması halinde derhal görevine dönmesi gerektiği,
  • Refakat izninin memurun talebine bağlı olması sebebiyle azami sürelerden daha az verilebileceği,
  • Azami süre kadar refakat izni kullanan memura aynı hastalığa bağlı olarak yeniden refakat izni verilemeyeceği,
  • Azami süre kadar refakat izni kullanan memura farklı hastalığa bağlı olarak mevzuatta yer alan diğer şartların yerine getirilmesi halinde yeniden refakat izni verilebileceği,
  • Anılan 105 inci maddede dayalı olarak bir kişi için azami süre kadar refakat izni kullanan Devlet memuruna diğer bir kişi içinde maddede aranılan şartların taşıması halinde refakat izni verilebileceği mütaala edilmiştir.

Makalemizde bahsedilen Devlet Personel Başkanlığı Görüşleri;

Görüş 1 İndir

Görüş 2 İndir

Editör: Haber Merkezi