SORU: Eylül ayında emekli oldum memur emeklisiyim. Yaş haddinden değil normal şartlarda oldum. Fakat emekli olduğuma çok pişman oldum. Maaş az liseye giden kızım var eşimden ayrıyım tekrar görevime dönmem mümkün mü..Bilgi vermenizi rica ediyorum..

CEVAP: Emeklilik talebinde bulunan memur, emeklilik talebinden vazgeçebilir mi?

Emekli olan memur emekliliğini iptal edilip tekrar eski görevine başlamasını talep edebilir mi veya böyle bir talepte Kurumlar memuru eski görevine başlatabilir mi?

Genel olarak memurların çalışma süreleri 65 yaşlarını doldurdukları tarihte sona erer. Bu yaştan önce emeklilik memurların talebi ile gerçekleşir ve Kurumlar memurun emeklilik talebi olmadan 65 yaşlarını doldurmadan emeklilik işlemini tesis edemez.

Memurlar emekli aylığı bağlanması için, bazı durumlar dışında (bu durumlar yaş haddi, kadrosuzluk, resen emeklilik gibi durumlar) zorlanamaz.

Memurlar, hizmet ve yaş şartlarını taşırlarsa talep etmeksizin emekli olamazlar. Emekli olmak, emeklilik zamanını tespit etmek memurun iradesiyle gerçekleşen bir durumdur. Memurlar, emeklilik koşullarını, yani hizmet + yaş koşullarını tamamladıktan sonra talepleri üzerine emeklilik işleminin yapılmasını isteyebilirler.

Peki, emeklilik işleminin yapılmasını talep eden, ancak emeklilik işleminde beklediği durumlar dışında bir durumun ortaya çıktığını gören memur emeklilik işlemini iptal ettirebilir mi?

Memurun bekleyip de farklı ortaya çıkan durumlar neler olabilir.

Bir memur, çalışırken bulunduğu derece ve kademenin emeklilik işleminde daha düşük olduğunu gördükten sonra emeklilik işleminin iptalini isteyebilir. Zira intibak işlemi, sitemizde de zaman zaman değerlendirdiğimiz konulardan biridir ve emekli aylık ve emekli ikramiye tutarını etkileyen bir işlemdir. 1 inci derece 4 üncü kademe + 2200 ek gösterge üzerinden aylık ve ikramiye tutarını alacağını bekleyen bir memur, emeklilik işleminde 2 nci derecenin 1600 ek göstergesi üzerinden emeklilik işleminin yapıldığını gördüğü an hem emekli aylık tutarında hem de emekli ikramiye tutarında azalma olduğunu gördüğünden, emeklilik işleminin iptal edilmesini isteyebilir.

Yani, intibak işleminden (terfi işlemleri, ilave derece ve kademelerin verilmesi vb. gibi 657 sayılı Kanunda yer alan durumlar) oluşacak hatalar/veya memurun intibak işlemini bilmemesi gibi durumlar önemli olmaktadır.

Bir başka durum olarak, emekli ikramiyeleri tam yıllara karşılık yapılmaktadır ve özel sektör işyerlerinde ve bazı durumlarda resmi sektör işyerlerinde geçen sürelerinin de emekli ikramiyesi yıllarına ekleneceğini düşünüp ona göre hesap yapmış olabilirler. Ancak emekli işleminde bu beklentileri karşılanmadığını gördükten sonra da emekliliklerinin iptalini isteyebilirler.

Yine bir başka durum olarak da, genel olarak kamu işyerlerinde uygulama olarak bir memur emekli olmak istediğinde emeklilikten önce birikmiş yıllık izinlerini kullanıp ondan sonra emekli olmak isterler. Bunun için de yıllık izinleri öncesinde ileriki bir tarih olarak emeklilik talep dilekçelerini verirler ve Kurumlarda bu talebi yerine getirirler. Ancak, memur yıllık izin bitiminde emekli olmak için daha erken olduğunu düşünüp genç yaşta erken emekli olmaktan vazgeçebilir ve emekli olmak istemez.

Bu örnek durumlar emekli işleminin iptalini gerektirir mi? Kurumlar tarafından emeklilik onayı alınıp emeklilik belgeleri de Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen bir memurun emeklilik işlemleri iptal edilebilir mi?

Emekli olmayı talep eden memur hakkında Kurumların en yüksek amirinin onayı alınarak emeklilik işlemleri yürürlüğe girer. Talep tarihinden itibaren 1 ay geçtikten sonra da Kurumlar tarafından memurun göreviyle ilişiğinin kesilmesi gerekir. Bu husus 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 48 hükmünde kurala bağlanmıştır.

5510 sayılı Kanun Madde 28 de bulunan diğer bir hüküm şu şekildedir: "Yukarıdaki fıkralarda belirtilen yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek için, ..... 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen sigortalıların ise istekleri üzerine yetkili makamdan emekliye sevk onayı alındıktan sonra ilişiklerinin kesilmesi şarttır."

Hak kaybına uğrayan memurunun göreve tekrar başlama talepleri kabul edilebilir mi?

Emeklilik mevzuatlarında, kendi hür iradelerini kullanarak emeklilik müracaatını yapmış memurların, tekrardan göreve dönmelerini sağlayacak bir hüküm yoktur.

Emekli memur, emekliliğinin iptal edilip tekrar eski görevine başlatılabilir mi?

Bu konu hakkında, yani emeklilerin kamu işyerlerinde tekrardan görev almalarını engelleyen yasal düzenleme bulunmaktadır. 2005 yılından bu yana uygulanan 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi buna engel olmaktadır. İstisna olarak belediyelerin emekli memurları yine memur kadrosuna atama yapabileceklerini (5335 kapsamında yer almadıklarından) değerlendirmekteyiz.

Sonuç değerlendirmemiz olarak;

1)Emekliliğin iptali:

Emekliliğin iptalini isteyen memurun ileriki bir tarihte emekli olacağını belirttiği tarihten önce ve emeklilik talep tarihinden 1 ay geçirmeden önce Kurumuna emeklilik işleminin iptal edilmesini istemesi halinde mümkün olabileceğini değerlendirmekteyiz.

Ancak, memurun belirttiği emeklilik tarihi itibariyle emekliye sevk onayı alındıktan sonra emeklilik işleminin iptal edilmesini istemesi halinde bu işlemlerin iptal edilemeyeceğini değerlendirmekteyiz.

2)Emeklilikten sonra tekrar göreve dönme talepleri:

5335 sayılı Kanun Madde 30 hükmünde emeklilerin tekrar kadrolu olarak memurluk statüsüne başlatılamayacakları belirlenmiştir. Bu hükümde istisna olarak Cumhurbaşkanı tarafından atanan veya görevlendirilenler, Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılan seçimler sonucunda görev verilenler, yükseköğretim kurumlarının öğretim üyeliklerine ve Sağlık Bakanlığının tabip ve uzman tabip kadrolarına atananlar, emekli olmalarına rağmen yeniden memur statüsünü kazanabilmektedirler.

Sonuç bağlamında değerlendirmemiz;

Belediyeler hariç olmak üzere kamu kurumlarından emekli olan memurların aynı görevlerine tekrar dönmelerine 5335 sayılı Kanun engel olmaktadır.

Konu hakkında genel değerlendirme olarak; memurların bir daha dönüşü olmayan emeklilik taleplerini, hem maddi olarak hem de manevi olarak, yani emekli olduktan sonra pişmanlık duymadan etraflıca çok iyi düşünüp karar vermeleri gerektiğini söyleyebiliriz.

Editör: Haber Merkezi