Kamu görevlilerinin 2022 ve 2023 yıllarında yararlanacağı mali ve sosyal hakların tespiti amacıyla yürütülen 6. dönem toplu sözleşme görüşmeleri uzlaşmayla sonuçlandı ve imzalar atıldı. Kamu görevlilerinin genelini kapsayan oransal artışlar ve toplu sözleşme ikramiyesinin 400 TL'ye çıkarılması, ayrıca hizmet kolu toplu sözleşmelerindeki elde edilen kazanımlar genel anlamda bir memnuniyet havası oluşturdu.

6. Dönem toplu sözleşme hükümleri 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe girecek. İmzalanan toplu sözleşme bağlamında posta kutumuza iletilen bazı sorulara aşağıda cevap veriyoruz.

1- Taşınır kayıt yetkilisi olarak görevlendirilen sözleşmeli personel mali sorumluluk zammından faydalanabilir mi?

- Sözleşmeli personel olarak çalışmaktayım. Kurumum beni taşınır kayıt yetkilisi olarak görevlendirdi. 25 Ağustosta Resmi Gazate'de yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik Toplu Sözleşmenin 12. maddesinde belirtilen mali sorumluluk zammından yararlanabilir miyim?

2022 ve 2023 yıllarında uygulanacak Kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 12. maddesinde, kadro veya görevleri itibarıyla mali sorumluluk zammından yararlanamayan veya daha düşük puan üzerinden söz konusu zamdan yararlananlardan taşınır kayıt yetkilisi veya taşınır mal sorumlusu olarak görevlendirilen Devlet memurlarına 575 puan karşılığı mali sorumluluk zammı ödeneceği hükme bağlanmıştır. Aynı hükme 2020 ve 2021 yıllarındaki mali ve sosyal hakları belirleyen 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının 11. maddesinde yer verilmiş olup, halen uygulanmaktadır.

Madde hükmünde açıkça Devlet memurları denildiği için taşınır kayıt yetkilisi veya taşınır mal sorumlusu olarak görevlendirilen sözleşmeli personelin bu ödemeden yararlanması mümkün değildir.

Diğer taraftan 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi kapsamındaki sözleşmeli personelin çalışma koşulları anılan madde ve bu maddeye dayalı olarak yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar ile düzenlenmiştir. Esasların 6. maddesinde, "İlgililer sözleşmelerinde belirtilen görev dışında başka bir işte çalıştırılamaz." hükmü yer almaktadır. Bu hüküm dikkate alındığında 657 sayılı Kanun kapsamında personel istihdam eden kurumlarda taşınır kayıt yetkilisi veya taşınır mal sorumlularının memurlar arasından görevlendirilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.

****

2- Şeflerin tazminatı %80 mi oldu?

- Şeflerin Özel Hizmet Tazminat Oranı %80 mi oldu yoksa %70 devam mı? Daha önceki toplu sözleşmenin aynı cümle. Bu konuda yardımcı olur musunuz?

Şef kadrosundaki personele ödenecek özel hizmet tazminatı tutarı 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Karara ekli II sayılı Cetvelin Üst Yönetim ve Genel İdare Hizmetleri bölümü 16. grup 3. sırada düzenlenmiştir. Buna göre 1-4 dereceli kadrolarda bulunan şeflere en yüksek devlet memuru aylığının yüzde 60'ı tutarında özel hizmet tazminatı ödenmektedir. 5 ve aşağı derecelerde bulunan şeflere ise Karara ekli III sayılı Cetvelin (G) bölümünün b/1 sırası uyarınca yüzde 50 oranında özel hizmet tazminatı ödenmektedir. Ayrıca yine III sayılı Cetvelin (F) Adalet Hizmetleri Tazminatı bölümünün 1/d sırası uyarınca Adalet Hizmetleri Tazminatı kapsamındaki 1-4 derecelerden aylık alan şeflere yüzde 110 oranında tazminat ödenmektedir.

2022 ve 2023 yıllarında uygulanacak Kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 29. maddesinde, "Şef kadrolarında bulunanların 17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karara ekli (II) ve (III) sayılı Cetvelde dereceleri itibarıyla yararlanmakta oldukları tazminat oranlarına 10 puan ilave edilir." denilmektedir. Bu hüküm uyarınca 2022 ve 2023 yıllarında şeflerin tazminat oranları 2006/10344 sayılı Kararda belirtilen oranlara 10 puan ilave edilmesi suretiyle hesaplanacaktır.

Aynı hüküm 31.12.2021 tarihine kadar yürürlükte bulunan 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının 28. maddesinde yer almakta olup halen uygulanmaktadır. Ancak, bu hüküm yıl sonuna kadar geçerli olduğundan uygulamanın devamı için aynı hükme 6. Dönem Toplu Sözleşme de yer verilmesi zorunlu idi.

Sonuç olarak, 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 29. maddesi hükmü halen ödenmekte olan tazminat oranlarını değil, 2006/10344 sayılı Kararname eki Kararda şeflere verilmesi öngörülen tazminat oranlarını 10 puan artırmakta olup, bu kapsamda önümüzdeki dönemde Kararda belirtilen yüzde 60, yüzde 50 ve yüzde 110 oranları 10 puan artırımlı ödenmeye devam edecektir.

3- Sözleşmeli personelin tamamına arazi tazminatı ödenecek mi?

6.Dönem Toplu sözleşmenin Sözleşmeli Personel olarak istihdam edilen teknik personele ilave ödeme başlıklı 31 inci maddesinin 2 nci fıkrası ile artık tüm sözleşmeli personele arazi tazminatı ödenebilecek mi?

2022 ve 2023 yıllarında uygulanacak Kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 31. maddesinde, "KİT'lerde 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında sözleşmeli personel olarak istihdam edilen ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karara ekli (II) sayılı Cetvelin "E- Teknik Hizmetler" bölümünün 6 ncı sırasında ek özel hizmet tazminatı ödenmesi öngörülen yerlerde fiilen çalışanlardan;
a) Grup başmühendisi, başmühendis, başmimar, mühendis, mimar, şehir plancısı, jeolog, hidrolog, hidrojeolog, fizikçi, jeofizikçi, kimyager, biyolog, teknik amir, teknik şef, atölye şefi, teknik uzman ve jeomorfolog pozisyonlarında bulunanlara en yüksek Devlet memuru aylığının %3'ü,
b) Başeksper, eksper, topograf ve tekniker pozisyonlarında bulunanlara en yüksek Devlet memuru aylığının %2'si,
c) Başteknisyen, teknisyen, teknik ressam ve sürveyan pozisyonlarında bulunanlara en yüksek Devlet memuru aylığının %1,2'si,
oranında çalıştıkları her gün için ilave ücret ödenir. İlave ücretin kimlere ödeneceği, iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler itibarıyla ilgili birim amirlerince belirlenir. Ödemeler görevin filen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılır. Üçer aylık dönemler itibarıyla ödenecek toplam ilave ücret tutarı, (a) bendinde belirtilenler için %60'ı, (b) bendinde belirtilenler için %40'ı ve (c) bendinde belirtilenler için ise %24'ü geçemez.
(2) Ayın veya haftanın bazı günleri ya da günün belirli saatleri gibi kısmi zamanlı çalışanlar ile proje süreleriyle sınırlı olarak çalışanlar hariç olmak üzere birinci fıkrada sayılan unvanlı pozisyonlarda ilgili mevzuatı uyarınca istihdam edilen sözleşmeli personelden ilgili mevzuatı veya sözleşmesi uyarınca benzeri mahiyette ödeme yapılmayanlar hakkında da birinci fıkra hükmü aynı usul ve esaslar çerçevesinde uygulanır." denilmektedir. Bu hükmün birinci fıkrası KİT'lerde görev yapan 399 sayılı KHK kapsamındaki sözleşmeli personeli kapsamakta olup, Devlet memuru statüsünde görev yapan teknik hizmetler sınıfı kapsamındaki personele ödenen ve arazi tazminatı olarak bilinen ödemeye karşılık gelmektedir.

Yukarıdaki hükmün 1. fıkrasının benzer şekli halen yürürlükte bulunan 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının 30. maddesinde yer almaktadır. Hakem Kurulu Kararında yüzdelik oranlar yerine maktu tutarlar belirlenmişken 6. Dönem Toplu Sözleşmede bu uygulamadan vazgeçilmiş, en yüksek devlet memuru aylığına uygulanacak oranlar kabul edilmiştir. Yeni düzenlemeyle ödenecek tutarlar gelecek yıldan itibaren yaklaşık yüzde 50 oranında artırılmış ve memur statüsündeki personel ile eşit hale getirilmiştir.

Madde hükmünün ikinci fıkrası ise yeni bir düzenleme olup, birinci fıkrada sayılan unvanlı pozisyonlarda kısmi süreli veya proje bazlı çalışanlar dışındaki tüm sözleşmeli personeli kapsamaktadır. 4/B sözleşmeli personel, 375 sayılı KHK'nin ek 26 ve ek 27. maddeleri kapsamında istihdam edilen personel ile sözleşmeli bilişim personeli ve kurumsal özel mevzuata göre istihdam edilen personel hakkında uygulanacaktır.

Ödemeden, büro, atölye, ısı santralı, laboratuar, tesis (sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları dışında olmak şartıyla arazi, şantiye, inşaat, baraj, park, bahçe, maden, açık alanlarda kurulu tarım ve hayvancılık uygulama birimleri ve yol gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışan (belirtilen mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dahil) sözleşmeli personel yararlanabilecektir.

****

4- Programcı ve çözümleyicilerin zam ve tazminatları nasıl belirlenecek?

Programcı veya çözümleyici kadrosuna 2006/10344 sayılı Karara ekli I ve II sayılı Cetvelin Teknik Hizmetler bölümünde sayılan bölümler dışındaki lisans düzeyinde öğrenim veren bölümlerden mezun olup, MEB onaylı programcı sertifikası ile atanan memurların yan ödeme ve özel hizmet tazminatları nasıl olacak?

2022 ve 2023 yıllarında uygulanacak Kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 22. maddesinde, "17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karara ekli (I) sayılı Cetvelin "(B) Teknik Hizmetler Bölümü"nün 4 üncü ve 5 inci sıralarında öğrenim durumları ve hizmet yılları dikkate alınarak öngörülen iş güçlüğü ve temininde güçlük zammı puanları ile (II) sayılı Cetvelin "(E) Teknik Hizmetler" bölümünün 1 inci sırasının (d) bendi ile 2 nci sırasında öğrenim durumları ve dereceler itibarıyla öngörülen tazminat ve ek tazminat oranları, kadroları teknik hizmetler sınıfına dahil programcı ve çözümleyici unvanlı kadrolarda bulunan Devlet memurları için de uygulanır. Bunlara anılan Bakanlar Kurulu Kararının diğer bölümlerinde belirlenmiş olan zam ve tazminatlar ödenmez." denilmektedir. Aynı hükme, halen uygulanmakta olan 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının 21. maddesinde yer verilmiş olup, uygulamanın 2022 ve 2023 yıllarında da devamı sağlanmıştır.

Programcı ve çözümleyiciler Genel İdare Hizmetleri Sınıfı kapsamında iken 24 Temmuz 2013 tarihli ve 28717 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2013/5002 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Teknik Hizmetler Sınıfı kapsamına alınmıştır. Sınıf değişikliği yapılmakla birlikte 2006/10344 sayılı Kararda (Yan ödeme kararnamesi) gerekli değişiklikler yapılmadığı için bu personelin unvanları ile zam ve tazminat oranları halen Genel İdare Hizmetleri Sınıfı kapsamında yer almaktadır.

Toplu sözleşmede yer alan bu hükme yer verilmemiş olması halinde, çözümleyici ve programcıların öğrenim durumuna bakılacak, bunlardan mesleki ve teknik eğitim görmüş personele 2006/10344 sayılı Karara ekli I sayılı Cetvelin Teknik Hizmetler Bölümünden 700 puan iş güçlüğü, 975 veya 1400 puan temininde güçlük zammı puanı ile, II sayılı Cetvelin Teknik Hizmetler Bölümünden en yüksek devlet memuru aylığının yüzde 100'ü veya yüzde 93'ü üzerinden özel hizmet tazminatı ödenecekti.

Mesleki ve teknik öğrenim mezunu olmayan çözümleyici ve programcılara ise I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Bölümünün 16. sırasından zam, II sayılı Cetvelin Üst Yönetim ve Genel İdare Hizmetleri Bölümünün 15. Grup 4. sırasından derecelerine göre yüzde 68, veya III sayılı Cetvelin G Bölümünden yüzde 50 oranında tazminat ödenecekti.

Toplu sözleşme hükmü sayesinde çözümleyici ve programcılar halen uygulandığı gibi mesleki ve teknik öğrenim mezunu olup olmadıklarına bakılmaksızın derecelerine göre yüzde 100 veya yüzde 93 oranında özel hizmet tazminatından, 700 puan iş güçlüğü, hizmet sürelerine göre 975 veya 1400 puan temininde güçlük zammı puanından yararlanacaktır.

****

5- Lojman tahsisinde puanlama değişti mi?

Memur-Sen 42 maddelik açıklama yayınlamış ve "27- Kamuya ait lojmanlardan yararlanma sürelerinin puanlamanın dışında tutulmasına devam edilmesini sağladık" demiştir. Sitenizde, SIRA TAHSİSLİ KONUTLARIN PUANLAMA CETVELİ'ne baktığımda 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu kapsamında kurum ve kuruluşlarda, daha önce Konuttan yararlanılan süreye göre puan düşürüldüğünü görüyorum. Bu konu hakkında toplu sözleşme metninde bir açıklama bulamadım. Söz konusu durum hakkında bilgilendirebilir misiniz?

2022 ve 2023 yıllarında uygulanacak Kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 35. Maddesinde, "Hizmet tahsisli konutlardan yararlanma süreleri, yararlanılan konutun yeri ve nitelikleri dikkate alınarak idarelerince sıra tahsisli konutların tahsisine esas puanlamada dikkate alınmayabilir." denilmektedir.

Aynı hükme, halen uygulanmakta olan 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının 34. maddesinde yer verilmiş olup, uygulamanın 2022 ve 2023 yıllarında da devamı sağlanmıştır.

2946 sayılı Kamu Konutları Kanununun 3/d maddesinde; hudut karakolu, istasyon, haberleşme, gözlem, araştırma, inşaat mahalli gibi, meskün yerlerden uzak, sosyal ve ekonomik zorlukları olan, ulaşım ve iskan imkanları kısıtlı yerlerde, normal çalışma saatleriyle sınırlandırılması kabil olmadan görev başında bulundurulması gerekli olan personel ve koruma görevlisi, makam şoförü, kapıcı, kaloriferci gibi personel için inşa veya tefrik edilerek tahsis edilen bina, baraka, prefabrik yapı, şantiye eklentisi, tadil edilmiş veya edilmemiş karavan, kulübe ve benzeri konutlar hizmet tahsisli konutlar olarak tanımlanmıştır. Aynı maddenin (c) bendine göre sıra tahsisli konutlar; hizmet süresi, daha önce kamu konutlarından yararlanma durumu ve süresi, çocuklarının ve bakmakla mükellef olduğu aile fertlerinin sayısı, aile fertlerinin gelir durumu, konuttan yararlanma için bekleme süresi, eşinin de bu Kanun kapsamına giren kurum ve kuruluşlarda çalışan personel olması gibi hususlar dikkate alınarak yönetmelikte belirlenecek puanlama esasına göre tahsis edilen konutlardır.

Kamu Konutları Yönetmeliğine ekli 4 Sayılı Cetvelde Sıra Tahsisli Konutlar Puanlama Cetveli yer almaktadır. Cetvelin (c) bendinde; tahsis talebinde bulunan personelin hesaplanan puanından, 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu kapsamında olan kurum ve kuruluşlarda, daha önce konuttan yararlandığı her yıl için 3 puan düşüleceği belirtilmiştir.

Toplu sözleşme hükmünün olmaması halinde hizmet tahsisli konutlarda oturulan süreler sıra tahsisli konutlara başvuru halinde puanlamada her yıl için (- 3) puan etki edecekken toplu sözleşme hükmü ile hizmet tahsisli konutun yeri ve niteliği dikkate alınarak bu süreler puanlamaya etki etmeyebilecek. Burada takdire bağlı bir husus söz konusu.

Diğer taraftan Anayasanın 128. maddesinde kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarına ilişkin toplu sözleşme hükümlerinin kanuni düzenlemenin bir istisnası olduğunun kabul edilmesinin bir sonucu olarak yürürlükteki toplu sözleşme hükmü ile ilgili mevzuat hükmünün çelişmesi halinde toplu sözleşme hükmü uygulanacaktır.

Sonuç olarak, hizmet tahsisli konutlarda oturulan süreler; toplu sözleşmede toplu sözleşme hükmü gereği sıra tahsisli konutlara başvuru halinde -konutun yeri ve nitelikleri dikkate alınarak- puanlama dışında tutulabilecektir. Buna ilişkin kararın tahsis komisyonu tarafından verileceğini değerlendirmekteyiz.

****

6- Yüzde 1'den az üyesi olan sendika üyeleri toplu sözleşmeden yararlanacak mı?

Toplu sözleşme ikramiyesinden yüzde bir üye sayısına sahip sendikalara üye olanların yararlanabileceği söylenmektedir. Bu toplu sözleşmede yüzde bir üye sayısına sahip olmayan sendikaya üye olan memurlar bu toplu sözleşmedeki elde edilen haklardan özellikle 400 liralık toplu sözleşme ikramiyesi gibi elde edilen haklardan mahrum mu olacak? Bunu açıklığa kavuşturursanız çok iyi olur.

2022 ve 2023 yıllarında uygulanacak Kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 23. maddesinde,"(1) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 4 üncü maddesinde yer alan "üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine" ibaresi, "kamu görevlisi sendikasının kurulu olduğu hizmet kolundaki sendika üyesi olabilecek toplam kamu görevlisi sayısının en az %1'inden fazla sendika üyesi kaydeden sendikalara üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine" şeklinde, "kırkbeş Türk Lirası" ibaresi "2119 gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarda" şeklinde uygulanır.

(2) Birinci fıkraya göre üye sayılarının tespitinde ödeme tarihi itibarıyla Resmi Gazetede en son yayımlanan "4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu Gereğince Kamu Görevlileri Sendikaları ile Konfederasyonların Üye Sayılarına İlişkin İstatistik Hakkında Tebliğ" esas alınır." denilmektedir.

Toplu sözleşme ikramiyesinin yasal dayanağını oluşturan 375 sayılı KHK'nin ek 4. maddesinde, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu hükümleri uyarınca kamu görevlileri sendikalarına üye olup, aylık veya ücretinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında aylık veya ücretleri ile birlikte kırkbeş Türk Lirası toplu sözleşme ikramiyesi ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yürürlükteki 2019/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının 22. maddesi gereği bu ödeme 750 gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımı tutarında ödenmektedir.

6. Dönem Toplu Sözleşmenin 23. Maddesi ile toplu sözleşme ikramiyesi 3 kata yakın artırılmış, ancak ilgili Kanununda öngörülmeyen bir kısıtlamaya gidilerek sendikalar arasında üye sayısı baz alınarak ayrıma gidilmiş, bu tutarın sendikaya üye olan her memura değil, hizmet kolunda en az yüzde 1 üyesi bulunan sendikaya üye olan kamu görevlilerine ödenmesi esası getirilmiştir.

Yüzde 1 oranının tespitinde ise 2 Temmuz 2021 tarihli ve 31529 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Tebliğ esas alınacaktır. Hali hazırda yüzde 1'in altında üyesi olan sendikaların üye sayılarını yüzde 1'in üzerine çıkarması halinde de durum değişmeyecektir. Aynı şekilde yeni kurulacak sendikalara üye olanlar 2022 ve 2023 yılında bu ödemeden yararlanamayacaktır.

Diğer taraftan 4688 sayılı Kanunun 28. maddesinin ikinci fıkrasında, toplu sözleşme ikramiyesi hariç olmak üzere toplu sözleşme hükümlerinin uygulanmasında sendika üyesi olan ve sendika üyesi olmayan kamu görevlileri arasında ayrım yapılamayacağı hükme bağlanmıştır. Bu hükümden; toplu sözleşme hükümlerinin sendika üyesi olan veya olamayan yahut ta asker, polis gibi kanuni engel sebebiyle sendika üyesi olamayan tüm kamu görevlileri hakkında ayrım yapılmaksızın uygulanacağı, sadece toplu sözleşme ikramiyesinde sendika üyesi olanlarla olmayanlar arasında ayrım yapılabileceği anlaşılmaktadır. Bu yönüyle bakıldığında sendika üyesi olanlar arasında toplu sözleşme ikramiyesi ödenmesinde ayrım yapılmasının veya 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 23. maddesinde olduğu gibi üye sayısı kriteri getirilmesinin 4688 sayılı Kanuna aykırı olacağını değerlendirmekteyiz.