Emeklilere, emekli aylıklarından ayrı olarak vergi iadesi ödemesi yapılmakta iken bu işleme son verilip bunun yerine geçen ilave ödeme işlemi 2006 yılından itibaren 5454 sayılı Kanunla sağlanmış ve bu şekilde yapılan uygulama emeklilerin harcama belgesi temini gibi ortaya çıkan zorlukları kaldırmıştır.

5454 sayılı Kanun 15 Şubat 2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Madde metni şu şekildedir;

"Madde 1 T.C. Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur tarafından;
a) 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu,
b) 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu,
c) 24/2/1968 tarihli ve 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun,
d) 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu,
e) 1/7/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun,
f) 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun,
g) 23/4/1981 tarihli ve 2453 sayılı Yurt Dışında Görevli Personele Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun,
h) 18/12/1981 tarihli ve 2566 sayılı Bazı Kamu Görevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun,
i) 11/10/1983 tarihli ve 2913 sayılı Dünya, Olimpiyat ve Avrupa Şampiyonluğu Kazanmış Sporculara ve Bunların Ailelerine Aylık Bağlanması Hakkında Kanun,
j) 28/5/1986 tarihli ve 3292 sayılı Vatani Hizmet Tertibi Aylıklarının Bağlanması Hakkında Kanun,
k) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu,
hükümlerine göre aylık veya gelir bağlanmış olanlar ile özel kanunları uyarınca vatani hizmet tertibinden aylık bağlanmış bulunanlara, harp malüllüğü zammı ve tazminatlar dahil aylık veya gelir olarak her ay ödenecek tutarlara göre ayrıca ek ödeme yapılır. Yapılacak ek ödemenin bir aylık tutarı, her bir aylık veya gelirleri; 400 Yeni Türk Lirası ve daha az olanlar için aylık veya gelirlerinin % 5'i, aylık veya gelirleri 400 Yeni Türk Lirasından fazla olanlar için % 4'üdür. Bu maktu hadler, Devlet memuru aylık katsayısında meydana gelecek artış oranında artırılmak suretiyle uygulanır. Sosyal güvenlik kurumları tarafından ödenen ikramiye, toptan ödeme ve diğer ödemelerin hesabında ek ödeme dikkate alınmaz."

Memur emeklileri ile hak sahipleri açısından hükmün anlamı şu şekildedir:

Memur emeklisi ve hak sahiplerinin almış oldukları aylık tutarlarının % 4 ü oranında ayrıca ek ödeme hesaplanarak aylık tutarlarına eklenmesi ödenen aylık tutarlarını bir nebze artırmaktadır.

Yani emekli aylık tutarı 3000 TL. olan bir memur 3000 TL. x % 4 = 120 TL. ek ödeme tutarı ile birlikte bu memurun 1 aylık emekli aylığı tutarı da 3120 TL. olarak ödenir.

Bu ödeme şekli yalnızca emekli aylığı tutarları ile tazminat olarak ayrıca ödeme alanların bu tazminat tutarlarının toplamı üzerinden yapılmaktadır.

Emekli ikramiye tutarlarına % 4 ek ödeme tutarı hesaplanmaz.

% 4 ek ödeme yansıtılmayacak ödeme tutarları:

Tabip veya diş tabiplerine ödenen ilave ödemeler:

5434 sayılı Kanun Ek Madde 84 hükmü uygulanarak tabip veya diş tabibi emeklisi olarak aylık alanlara ödenen ilave ödeme tutarlarına % 4 oranı yansıtılmamaktadır. Yansıtılmama nedeni de bu maddede bulunan "Bu madde uyarınca verilecek ilave ödeme, 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesi uyarınca yapılacak ek ödemenin matrahına dahil edilmez." hükmü gereğidir.

Yani, tabip veya diş tabibi emeklisi olarak bugün için Uzman olan tabip ve diş tabipleri için kendilerine ödenen 17000 x 0,154461 = 2626 TL. tutarının % 4 ü hesap dışı kalmaktadır.

Uzman olmayan tabip ve diş tabipleri için de kendilerine ödenen; 13000 x 0,154461 = 2010 TL. tutarının % 4 ü hesap dışı kalmaktadır.

Örnek olarak; ¼ 3600 ek gösterge 30 hizmet yılı olan tabip bugün için emekli aylığı tutarı 4328 TL. dir, bu tutarın % 4 ü 173 TL, bu tutara eklenir ve bu kişinin emekli aylığı tutarı 4501 TL. olur. 4501 TL. ye ayrıca durumuna göre 2626 TL. veya 2010 TL. eklenir ve kişinin bir aylık emekli aylığı tutarı olur. Yani ilave ödeme % 4 oranına dahil edilmez.

Bazı hizmet sınıfında ve kadro görev ünvanlarında görev yapanlar:

Aynı şekilde yine 5434 sayılı Kanun Ek Madde 81 hükmü uygulanarak, Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ile çarşı ve mahalle bekçisi kadro unvanı esas alınarak emekli aylığı veya ek 77 nci madde kapsamına girenler hariç olmak üzere vazife malüllüğü veya adi malüllük aylığı ödenenlerden emekli aylıklarıyla birlikte makam tazminatı ödenmesine hak kazanamamış olanlara, her ay emekli aylıklarıyla birlikte 100 YTL tutarında ayrıca ödeme yapılanlara, yapılan bu 100 TL. tutarındaki ödemeye de % 4 oranı yansıtılmamaktadır. Yansıtılmama nedeni de bu maddede aynı şekilde bulunan "Bu madde uyarınca yapılacak ödeme, 8/2/2006 tarihli ve 5454 sayılı Kanunun 1 inci maddesi uyarınca yapılacak ek ödemenin matrahına dahil edilmez." hükmü gereğidir.

Yani, belirtilen hizmet sınıflarından ve ünvanlardan emekli olanlar için ödenen 100 TL. ek ödeme tutarının % 4 ü hesap dışı kalmaktadır.

Örnek olarak; Emekli aylığı hesaplaması sonucu 3500 TL. olan ve bir işte de çalışmayan bir polis memurunun bu aylığına % 4 ek ödeme tutarı olan 140 TL. eklenir ve bu polis memurunun 1 aylık emekli aylığı tutarı 3640 TL. olur, bu tutara da 100 TL. ilave edildiğinde 1 aylık emekli aylığı tutarı 3740 TL. olur.

Sonuç bağlamında; hem 5434 ek madde 84 hem de ek madde 81 hükmü gereği aylıklarından ayrıca olarak ödenen ek ödeme ve ilave ödeme tutarlarının % 4 ü hesaplanarak aylık ödemesi yapılmamaktadır. Yapılmama nedeni de maddelerde yer alan hüküm gereği % 4 hesabında esas alınan matrah ödemenin kapsamının dışında tutulmasıdır.

Bu işlemler hak sahipleri açısından da aynı şekilde olup, hak sahipliği aylıklarında da % 4 ün hesabında dikkate alınmamaktadır.

Not olarak; emekli aylık hesabında; 100 TL. ayrıca ödeme veya 17000 veya 13000 gösterge üzerinden ilave ödeme alınma şartı, emeklilerin hiçbir şekilde çalışmama koşuluna bağlı ödeme şekli olduğundan aylık hesabı yapıldıktan sonra;

- 100 TL. almakta olanlar, 100 TL. yi ilave etmeleri,

- 17000 veya 13000 gösterge üzerinden ilave ödeme alanlar da güncel memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucu çıkan tutarı ilave etmeleri, gerekmektedir.

Editör: Haber Merkezi