Döner Sermaye Nedir? Döner Nasıl Hesaplanır? 2023 (Yeni Düzenlemeye Göre)

Yani, birinci, ikinci, üçüncü basamak kurum ve kuruluşlarda  Döner Sermaye sistemi işlemektedir. Bugünkü yazımızda aslında çalışmayan bu sistemi Döner Sermaye Nedir? ve Döner Sermaye Nasıl Hesaplanır? başlığı altında incelemeye çalışacağız.

Döner Sermaye Nasıl Hesaplanır?

Yazımızda, kapsamlı olarak döner sermaye sistemini anlatmak yerine, sağlık çalışanları arasında en çok tartışılan noktalara değinecek, döner sermayenin basitçe nasıl dağıtıldığını anlatmaya çalışacağız. 

1. Döner sermaye nedir ve nasıl dağıtılır?


2. Dağıtılacak tutar nasıl hesaplanır?


3. Dağıtılabilir maksimum tutar nedir?


4. Döner sermaye komisyonunun yetkisi nedir?


5. Riskli birim farkı hesaplaması nasıl yapılır?


6. Kimler ek puan alır?

Döner Sermaye Sistemi Nedir?

SAĞLIK BAKANLIĞI VE BAĞLI KURULUŞLARI PERSONELİNE EK ÖDEME YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK (yönetmeliği incelemek için tıklayınız) başlığı altında çıkartılmış, Sağlık Bakanlığına bağlı İl Sağlık Müdürlükleri ve bağlı birimlerinde görev yapan personele, Türkiye Halk Sağlığı Kurumuna bağlı merkez laboratuvarları, Halk Sağlığı Müdürlükleri ve bağlıbirimlerinde görev yapan personele, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Analiz ve Kontrol Laboratuvarlarında sağlık ve yardımcı sağlık hizmetleri ile teknik hizmetler sınıfında fiilen görev yapan personele, Bakanlıkça belirlenen hizmet sunum şartları ve kriterleri dikkate alınarak, personelin unvanı, görevi, çalışma şartları ve süresi, hizmete katkısı, performansı, eğitim, öğretim, inceleme ve araştırma faaliyetleri gibi unsurlar esas alınarak, döner sermaye bütçesinden yapılan ek ödemedir. (Performansa dayalı ek ödemedir) . Her ay ödenir ve ayın 20'sine kadar ödenmesi gerekir.

DÖNER SERMAYEDE 2022'DE HANGİ DEĞİŞİKLİKLER YAPILDI?

Döner Sermaye Nasıl Hesaplanır? 2022 Yılı

Hesaplamayı Basitçe Ele Alırsak; 

Hakedilen Ek Ödeme – Sabit Ek Ödeme Brütü = Döner Sermaye’dir.

DAĞITILACAK TUTAR NASIL HESAPLANIR?

Döner Sermaye Yönetmeliğinde, Döner Sermaye Komisyonu, personele dağıtılacak olan tutarı, sağlık tesisinin (Hastanenin), ödeme yapılacak dönemde elde ettiği gayrisafi hasılattan öncelikle % 15 hazine payı, % 1'lik Sosyal Hizmetler Payı, % 5'lik Bakanlık payı düşüldükten sonra, yani toplam % 21'lik pay ayrıldıktan sonra kalan tutarın % 50'sinin sağlık tesisi kalite katsayısı ile çarpılarak çıkan tutarı geçmeyecek şekilde belirlenir. 2013 yılında yayınlanan Resmi Gazete ile “Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı ikinci ve üçüncü basamak sağlık tesislerinin bağış, faiz ve kira gelirleri ek ödeme dağıtımında kullanılamaz ve bu birimlerde görevli personele yapılacak ek ödeme toplamı, ilgili birimin cari yıldaki hizmet bedelinden ayrı olarak faturalandırılan ilaç ve her türlü tıbbi sarf malzemesi gelirlerinin yüzde kırk beşini, diğer döner sermaye gelirlerinin ise yüzde ellisini aşamaz” kanun maddesi ile yukarıdaki tanıma ilave düzenleme getirilmiştir. 

Anlattığımızı Kısaca Örneklendirmek İstersek;

Hesaplamada da görüldüğü üzere 500.000,00 TL geliri olan bir hastanede döner sermaye dağıtımı için ancak 195.604 TL kullanılabilmektedir.

DÖNER SERMAYE KOMİSYONUNUN YETKİSİ NEDİR?

Ek ödeme yönetmeliğinin 8. Maddesinin son cümlesi “Sağlık tesisi döner sermaye komisyonunca belirlenen dağıtılacak ek ödeme tutarı genel sekreterin onayıyla kesinleşir.” demektedir. 
Komisyon dağıtılabilecek maksimum tutarın üstünde karar alamaz, bu tutarı yalnızca tüm personele ödenen sabit ek ödemeler toplamı geçirebilir.

Dağıtılabilir Maksimum Tutar

TKHK’nun 21/28/2015 tarihli ve “Aylık Gelir ve Dağıtılacak Ek Ödeme” konulu yazısında “… sabit ek ödemeler toplamının dağıtılabilecek ek ödeme üst sınırını aşmadığı dönemlerde döner sermaye komisyonunca karar alınacak tutarın, her iki ödeme toplamının  Kanundaki üst sınırı aşıp aşmadığının dikkate alarak belirlenmesi, sabit ek ödemeler toplamının dağıtılabilecek ek ödeme üst sınırını aştığı dönemlerde ise ek ödeme dağıtım kararı alınmaması hususunda;” denmektedir.

Yani;
Yukarda yaptığımız hesaplamada çıkan 195.604 TL'nin dağıtılabileceğini hesaplamıştık. Eğer hastanenin o ay yaptığı sabit ek ödeme brüt tutar ödemesi 195.604 TL'den fazla ise ek ödeme dağıtım kararı alınamaz. Sabit ek ödeme brüt tutar ödemesinin içinde, sözleşmeli yöneticilerine, hekimlere ve diğer personellere yapılan ödemeler yer alır.

Fazla değilse; ek ödeme hesaplaması yaptığımızda hesaplanan döner sermaye brütü ile sabitler brütünün 195.604 TL'yi geçmeyecek şekilde bir dağıtım kararı alınması gerekmektedir.

DÖNER SERMAYE KOMİSYONUNUN YETKİSİ NEDİR?

Her ne kadar kanun ve yönetmeliklerde “komisyon karar alır” dese de dağıtılacak maksimum tutarın hesaplanması aşamasında döner sermaye komisyonunun hiçbir işlevi kalmamakta, mutemetlerce yapılan hesaplamalar neticesinde ortaya çıkan rakama karar almış gibi imza atmaktadırlar. Zira ek ödeme yönetmeliğinin 8. Maddesinin son cümlesi “Sağlık tesisi döner sermaye komisyonunca belirlenen dağıtılacak ek ödeme tutarı genel sekreterin onayıyla kesinleşir.” demektedir.  Ayrıca komisyon üyelerine bu görevlerinden dolayı herhangi bir ek puan verilmesi söz konusu değildir.

RİSKLİ BİRİM FARKI HESAPLAMASI NASIL YAPILIR?

Sağlık Çalışanlarının en çok sorduğu soruların başında, “başka hastanelerde acil farkı alıyorlarmış, biz neden almıyoruz?” sorusu gelir. Bu sorun tüm hastenelerde aynıdır. Burada anlaşılmayan durum zannımızca şudur; 

Acil farkı yada Riskli Birim Farkı adı altında ayrıca bir ek ödeme şekli yoktur. Riskli Birim Farkı: döner sermaye hesaplaması yapılırken, bu birimlerde çalışan personele verilen ilave bir  katsayıdır. Yukarıda anlattığımız hesaplama yöntemleri ile hastanede döner sermaye dağıtılamıyorsa, riskli biriminde bir anlamı yoktur.

Örnek Döner Sermaye Hesaplaması

Hastane ortalaması 20.000 puan olsun.

Bu durumda ek ödeme hesaplaması şöyle olacaktır;Şimdi hem normal birimde çalışan hemde acil serviste çalışan bu iki hemşireninde derecesinin 1 olduğunu, o ayın tamamında çalıştıklarını ve ek ödeme katsayılarının da 0,098795 olduğunu kabul edersek, sabit ek ödeme brüt tutarı, her iki hemşirenin de : 1.143,11 TL olarak hesaplanır.

KİMLER EK PUAN ALIR?

Yönetmeliğin Ek-5 sayılı tablosunda kimlere ek puan verileceği sıralanmıştır. Bunun haricinde o dönem yaptığı işe ilişkin bilgi ve yeteneği, işini düzenli ve kaliteli yapabilme, bağımsız iş yapabilme ve inisiyatif kullanabilme vb. özellikler dikkate alınarak toplam personel sayısının %5’ini ve aynı personel için yılda 6 ayı geçmemek kaydıyla sağlık tesisi puan ortalamasının %20’si oranında ek puan hastane yöneticisinin teklifi üzerine döner sermaye komisyonunun 2/3 oy çokluğu ile verilebilir.

1. İnceleme heyetinde görev yapan personel, görev süresi boyunca %20 ek puan alır.
2. İhale komisyonu ve doğrudan temin için fiyat araştırması yapan personel, yalnızca görevlendirildiği ek ödeme döneminde geçerli olmak üzere %10 ek puan alır.
3. Muayene komisyonu ve kontrol teşkilatı üyeleri, yalnızca görevlendirildiği ek ödeme döneminde geçerli olmak üzere %5 ek puan alır.
4. Ek ödeme hesaplamalarını yapmak üzere görevlendirilen personel, görev süresi boyunca %20 ek puan alır.
5. Olağandışı durumlara (savaş, salgın hastalık, seferberlik vs.) maruz kalan sağlık tesislerine görevlendirilen personel, fiilen görev yaptığı süre boyunca %30 ek puan alır.
6. Eğitim sorumlusu olarak görevlendirilen ve üçüncü basamak sağlık tesislerinde idari klinik sorumlusu olan personel, görev süresi boyunca %10 ek puan alır.
7. İkinci ve üçüncü basamak; yeni doğan bakım ünitelerinde, yoğun bakım ünitelerinde, kemik iliği nakil ünitelerinde ve tüberküloz servislerinde çalışan doktorlar, görev süresi boyunca %20 ek puan alır.
8. Dönem boyunca ilgili ekiplerin çalışma gerçekleştirmesi durumunda, beyin ölümü kurulu ile organ nakli koordinatörü ve organ çıkarım ekibi, yalnızca ilgili ek ödeme döneminde %10 ek puan alır.
9. Organ nakli koordinatörü, yalnızca ilgili ek ödeme döneminde ve donörden organ alınma durumunda %20 ek puan alır.
10. Ceza infaz kurumlarına görevlendirilen personel, görev süresi boyunca %20 ek puan alır.
11. Taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi, görev süresi boyunca %10 ek puan alır.
12. , (hesaplaması sağlık tesisi puan ortalaması üzerinden yapılıyorsa) görev süresi boyunca %20 ek puan alır.
13. Yanık ünite ve merkezlerinde çalışan uzman doktor, görev süresi boyunca %20 ek puan alır.
14. A1, A1 dal, A2, A2 dal rolündeki tesislerin ameliyathanelerinde çalışan hekim dışı sağlık personeli, görev süresi boyunca %10 ek puan alır.
15. Gaziler fizik tedavi hastanelerinde protez-ortez laboratuvarında çalışan personel, görev süresi boyunca %20 ek puan alır.
16. Eğitici destekleme puanı çerçevesinde personel (eğitim sorumlusu, eğitim görevlisi), görev süresi boyunca % 30’a kadar ek puan alabilir.
17. Uluslararası hasta biriminde görev yapan personel, görev süresi boyunca %10 ek puan alır.
18. Döner sermaye komisyonu tarafından alınan karara göre, 5’inci maddenin birinci fıkrasının C bendinde yer alan kriterleri taşıyan personel, yalnızca ilgili ek ödeme döneminde %20’ye kadar ek puan alabilir.

Döner Sermaye Personele Nasıl Dağıtılır?

DAĞITILABİLECEK DÖNER SERMAYENİN ÇALIŞANLARA DAĞITIMI

1. Hekimlerin yapmış olduğu toplam girişimsel işlem puanları, hekimlerin aktif çalışma gün katsayısına bölünerek Hastane puan ortalaması hesaplanır.
2. Hastane puan ortalaması hesaplandıktan sonra Ek Ödeme Yönetmeliğince unvanlara göre belirlenen (Hizmet Alanı Kadro Unvan Katsayısı) HAKUK ile ek ödeme alacak personelin Net Performans puanları hesaplanır (Ek Ödeme Yönetmeliği tablo Ek-2 ve Ek-3) 
3. Ek ödeme alan tüm personelin Net Performans Puanları toplam alınarak, Komisyonca Karar alınan tutar bölünerek “Dönem Ek Ödeme Katsayısı” belirlenir. (Karar Alınan Tutar/Net Performans Puanları) 
4. Belirlenen Dönem Ek Ödeme Katsayısı ile personelin tek tek hesaplanan Net Performans Puanları çarpılarak hak edilen Brüt tutar elde edilir. 
5. Belirlenen Brüt tutardan personelin maaş ile birlikte aldıkları Sabit Ek Ödeme Tutarları mahsup edilir (ÇIKARILIR). Mahsup edildikten sonra kalan tutardan ”damga vergisi”, “gelir vergisi” kesilerek, personele kalan tutar ödenir.